De vmboer is praktisch. Hij kan koken, autos maken, timmeren en nog meer nuttige activiteiten ontplooien, waar we in de maatschappij veel aan hebben. We mogen ze daarom niet lager noemen. Hogeropgeleide mensen mogen we ook niet meer zeggen; ze zijn theoretisch opgeleid. Hoger impliceert dat ze beter zijn dan de lager opgeleide en dat ben je niet met bachelor diplomaatje. Alle mensen zijn namelijk gelijkwaardig.
Vorige week schreef ik weer over laag- en hoogopgeleide mensen. Dat hippe gedoe slaat namelijk nergens op. We moeten niet bang zijn iemand laag of hoger opgeleid te noemen. Van eufemisme als praktische- en theoretische opgeleid, krijg je namelijk een egalitaire samenleving waarin we niet meer durven benoemen waar het op staat. Daarnaast zegt je opleiding niets over wie je bent als mens. Ook spreekt het inderdaad voor zich dat je liever een automonteur opzoekt dan een advocaat als je auto stuk gaat, maar daarom mag je de monteur nog wel laag opgeleid noemen.
Je doet immers in groep 8 een Cito-toets en daar kun je 550 punten voor halen. De hoog scorende kinderen hebben waarschijnlijk van hun juf een vwo-advies gekregen; de laag scorende kinderen een vmbo-advies. Dat kinderen streven naar een hoge score om het advies van de juf te ondermijnen of omdat ze het fijn vinden om het maximale uit zichzelf te halen, lijkt me getuige van een gezonde ambitie. Je wilt toch niet hebben dat je laag wilt scoren want je bent toch praktisch ingesteld? Anders zou de Cito-toets een onderscheid maken tussen theoretisch of praktisch.
Uitspreken waar je laag en hoog in scoort, zorgt juist voor helderheid en duidelijkheid. Zo ben ik weinig consciëntieus. Ik scoor laag, wellicht behaal ik een mager zesje op die eigenschap. Daarmee ben ik geen slechter mens dan mijn consciëntieuze collega Geert Jan. Ik scoor bijvoorbeeld extreem hoog op mijn associatief vermogen. Daar ben ik goed in. Geert Jan scoort daar laag op. Daar is hij slecht in. Door het te benoemen, vullen we elkaar aan en stimuleren we elkaar onze lage scores te verbeteren.
Hoog en laag moet je niet verdoezelen omdat het tere zieltjes pijnigt. Het daadwerkelijk probleem vormt het oordeel dat we op hoger en lager zetten. Door het anders te benoemen en toch hetzelfde oordeel te vellen, lossen we het probleem namelijk niet op.
See omnystudio.com/listener for privacy information.