Verkiezingsdebatten zijn de zuurstof van de democratie. Voor de lijsttrekkers en hun partijen hangt er veel van af. Een foutje kan het begin van het einde zijn, een slim antwoord een gamechanger.
In deze aflevering van Betrouwbare Bronnen praat Jaap Jansen twee uur lang met Roderik van Grieken, directeur van het Nederlands Debat Instituut. Hij weet hoe je een debat kan winnen of verliezen en was – net als Jaap – vaak betrokken bij de voorbereiding. Het blijkt nog niet zo gemakkelijk een goede debatstelling te bedenken. Soms verloopt een debatonderdeel precies zoals je het in een rollenspel hebt geoefend, soms gaat het héél anders. Ze bespreken de do’s en don’ts voor elk debat met tientallen voorbeelden van Mark Rutte, Pim Fortuyn, Jan Peter Balkenende, Wouter Bos, Emile Roemer, Lilian Marijnissen, Thierry Baudet, Geert Wilders, Diederik Samsom en vele anderen.
Roderik van Grieken: “Mark Rutte is een soort Unox-worst: je weet wat je krijgt. En dat is en kwaliteit, dat wordt door heel veel mensen gewaardeerd. Alleen: als je hem zoals wij iedere dag volgen, dan word je er en beetje tureluurs van. Zeker na tien jaar premierschap. Lijsttrekkers als Sigrid Kaag en Wopke Hoekstra praten veel over ‘nieuw leiderschap’. Dat kan werken. Churchill won de Tweede-Wereldoorlog, iedereen waardeerde hem. Maar in 1945 werd hij keihard weggestemd. Niet omdat ze een hekel aan hem hadden, maar het gevoel was: we hebben nu wat nieuws nodig. Als je dát weet te raken, kun je de kiezer voor je winnen. Je ziet vaak dat er een slimme boodschap bedacht is, maar die moet dan wel passen bij de boodschapper. Job Cohen had een heel goed imago. Maar de verkiezingen van 2010 gingen over de economie waar hij niet diep in zat. Het PvdA-campagneteam prepte hem eindeloos met economische feitjes. Dat werkte niet. Hij werd er onzeker van. Rutte haalde meer zetels dan Cohen en kon aanspraak maken op het premierschap.”
Op 8 februari vindt het eerste min of meer grote verkiezingsdebat plaats: het Noordelijk debat met lijsttrekkers en nummers 2 van de grote partijen, onder meer te zien op NPO Politiek.
Belangrijke debatten die daarna op de rol staan:
26 februari: Het Radio 1 debat
28 februari: Het RTL debat, RTL-4
15 maart: EenVandaag, NPO 1
16 maart: NOS debat, NPO 1
***
Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt door donaties van luisteraars via de site Vriend van de Show. Sponsoring of adverteren is ook mogelijk. Vraag aan Flip Kylian Adams hoe dat werkt: flip@dagennacht.nl
***
Verder lezen
Roderik van Grieken – Een feest van de democratie (Bert Bakker, 2012)
Website Nederlands Debat Instituut
***
Verder kijken (debatten en fragmenten die in de podcast aan de orde komen)
Former Vice President Dan Quayle misspells Potato
Senator, you're no Jack Kennedy"
Kennedy vs. Nixon: The fourth 1960 presidential debate
Gemeenteraadsverkiezingen 2002: Pim Fortuyn versus Ad Melkert (kort)
Gemeenteraadsverkiezingen 2002: het complete debat
US presidential debate moderator Chris Wallace struggles to contain Trump
Mark Rutte in Zomergasten
Mark Rutte 2012 - Geen cent meer naar Griekenland
Gordon Brown calls Labour supporter a "bigoted woman"
Fragment debat Rutte - Baudet 2019
Korte samenvatting Carrédebat 2017, RTL
Carré debat 5 maart 2017 (deel 1/2)
Carré debat 5 maart 2017 (deel 2/2)
Balkenende vs. Bos, 2006: U draait en u bent niet eerlijk
Bos vs. Balkenende, 2006: Noem mij drie voorbeelden
"Het is tijd voor nieuw leiderschap" - Speech Sigrid Kaag 2020
Diederik Samsom tijdens RTL-debat 2012: mijn kompas
Rutte vs. Roemer, RTL-debat 2012
Lilian Marijnissen vs. Wilders, Asscher en Buma, RTL 2019
Black out Rutte, NOS-debat 2019
RTL Carré-debat 2010: Balkenende tegen Mariëlle Tweebeeke 'U kijkt zo lief'
RTL Premiersdebat 2010: Cohen vs Wilders
***
Verder luisteren
BB 165 - Verkiezingen 2021: succesvolle campagnestrategieën + tips voor lijsttrekkers
BB 131 - Het debat van het jaar: Roderik van Grieken over de Algemene Beschouwingen van 2020
BB 49 - Algemene Beschouwingen 2019 met Roderik van Grieken
***
Tijdlijn
00:00:00 – Intro
00:03:18 – Deel 1
01:13:01 – Deel 2
02:07:01 – Uitro
02:07:40 – Einde 
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.