Verkiezingsdag 17 maart 2021 werd toch nog een stuk spannender dan experts hadden durven voorspellen. Zelfs de opkomst hoger dan kenners hadden gevreesd. De kiezer kwam en zorgde voor een resultaat dat zorgde voor een reeks van onverwachte winnaars, verliezers, tegenvallers en meevallers.
Jaap Jansen analyseert die feiten en cijfers, oorzaken en gevolgen met Roderik van Grieken van het Nederlands Debatinstituut en vaste ‘sidekick’ PG Kroeger.
Ze kijken naar drie grote thema’s. Allereerst naar de fundamentele betekenis van de uitslag voor ‘wat Nederland en de Haagse politiek nu is geworden.’ 2021 lijkt het einde van een tijdperk: volgens PG een soort verhuizing van het Binnenhof naar het verre Zuiden. “We zijn een Italië geworden, een Belpaese aan de Noordzee.”
Zowel de versnippering als de middelpuntvliedende krachten in het electorale landschap wijzen daar op. Van de vaste waarden en de politieke ankers in ons land sinds 1920 zijn slechts restanten en ruïnes over. Antipartijen, sectorale en regionale ‘ombudspolitiek’ dringen naar voren, maar ook wat Max Weber noemt, vormen van ‘charismatischer Herrschaft’ rond personen en hun eigenzinnige netwerken. Enerzijds maakt dit de regeerbaarheid ‘Italiaans lastig en instabiel’, anderzijds maakt het daar aan de Tiber premiers van het type Conte en Draghi bijna nationale figuren die de steun van vrijwel alle partijen opeisen om drastische ingrepen door te kunnen duwen. In ons land is dat laatste nog niet het geval, maar Italië is wel heel dichtbij gekomen, stelt PG.
Prestaties en flops van de verschillende partijen worden door Roderik van Grieken scherp bezien in zijn analyses van de debatten en de boodschappen die de lijsttrekkers hadden kunnen en moeten brengen. D66-lijsttrekker Sigrid Kaag nam grote risico’s die goed uitpakten. Ze reageerde goed op het retorisch vernuft waarmee Geert Wilders zowel haar als VVD-aanvoerder Mark Rutte onder druk probeerde te zetten. Van Grieken en Kroeger verwonderen zich daarbij nogal over het ontbreken of soms verdampen van grote, wezenlijke onderwerpen.
Natuurlijk kijkt Kroeger als CDA-partijhistoricus daarbij met een extra kritisch oog naar de wederwaardigheden van CDA-lijsttrekker Wopke Hoekstra en het wak waarin de campagne van die partij leek te belanden. Van Grieken is tot zijn schrik bijna nog een stuk milder daarover dan de partijhistoricus.
***
Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt door donaties van luisteraars via de site Vriend van de Show. Sponsoring of adverteren is ook mogelijk. Stuur een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en we nemen contact met u op!
***
Verder kijken
Terugblik campagneleiders in Nieuwspoort, 18 maart 2021
Registratie van de uitvoering van de 'Matthäus passion' van Johann Sebastian Bach door het Amsterdam Baroque Orchestra & Choir o.l.v. Ton Koopman op 14 april 2005 in de Sint-Joriskerk in Amersfoort
***
Verder luisteren
117 - Tien wetten die elke lijsttrekker zich moet inprenten
165 - Verkiezingen 2021: succesvolle campagnestrategieën + tips voor lijsttrekkers
166 - Verkiezingsdebatten: hoe je ze wint of verliest
168 – De zeven geheimen van een succesvolle verkiezingscampagne
171 - Epische Europese verkiezingstriomfen - Waar is Europa trouwens in de verkiezingscampagne van 2021?
172 - Hogere overheidsuitgaven, lastenverzwaring bedrijven: opmerkelijke eensgezindheid bij verkiezingen 2021
***
Tijdlijn
00:00:00 – Intro
00:01:31 – Deel 1
00:20:40 – Deel 2
01:18:16 – Deel 3
02:11:28 – Uitro
02:12:00 – Einde 
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.