Nederland en België zijn dichtbevolkte, kleine landen in Europa, buren zelfs, en toch vaak vreemden voor elkaar. We waren ooit één koninkrijk en nog veel eerder samen een cruciaal en rijk deel van het Habsburgse wereldrijk. Maar wat weten we eigenlijk nu van elkaar? Om die kenniskloof een beetje te overbruggen wil Betrouwbare Bronnen meer aandacht gaan besteden aan ‘onze zuiderburen’.
In deze aflevering praten Jaap Jansen en PG Kroeger met ‘de Belgische Jesse Klaver’, tot begin 2021 fractieleider van Groen in de Belgische Kamer van Volksvertegenwoordigers: Kristof Calvo.
Na een lange kabinetsformatie werd hij – tegen verwachting van velen – geen minister. Daarna besloot hij om naast zijn Kamerlidmaatschap op studiereis te gaan naar Nederland. Bij het wetenschappelijk bureau van GroenLinks verdiept hij zich in de Nederlandse politiek. Hij vraagt zich af wat België kan leren van ons en wij van de Belgen.
In dit gesprek lessen, waarschuwingen, verwarring, misverstanden en plezier om elkaars eigenaardigheden.
Kristof Calvo schetst hoe in België politieke partijen volstrekt anders functioneren. Voor hun werk krijgen ze heel veel overheidsgeld, waarmee ze bijna kunnen doen wat ze willen. En ook hun leiding is geheel verschillend. In Vlaanderen en Wallonië is de partijvoorzitter oppermachtig. De voorzitter bepaalt de koers en de onderhandelingen in kabinetsformaties. Ook het kiesstelsel dat uitgaat van regionale 'districten' zonder nationale lijsten draagt daaraan bij. Dit verhindert dat één lijsttrekker het gezicht wordt en versterkt zo de positie van de door de kiezer niet als zodanig gekozen chef.
Met 541 dagen is België wereldkampioen formeren. Kunnen we hier ook iets van elkaar leren? Calvo was altijd fel tegen een rol van de koning in dit politieke proces, maar gezien de gebeurtenissen in Den Haag vraagt hij zich inmiddels af of die gedachte echt zo wijs is.
Belgen zien Nederland volgens hem vaak als ‘gidsland’, maar het is de vraag of dat nog altijd terecht is. Want is de Nederlandse nadruk op efficiënt en technocratisch bestuur niet een beetje regentesk? En: 'politieke cultuur' dreigt een betekenisloos begrip te worden. Calvo vindt dat je, net als destijds Hans van Mierlo, ook aan structuurverandering moet denken.
Zo komen er allerlei opmerkelijke fenomenen aan de orde. De pluspunten van een opkomstplicht bij verkiezingen. De plus- en minpunten van het in België gebruikelijke stapelen van functies (Calvo zelf is naast Kamerlid ook gemeenteraadslid in Mechelen) en het kiezen van burgemeesters en schepenen (wethouders).
Kristof Calvo is kortom op ontdekkingsreis door een land dat hij dacht te kennen, maar nu pas leert begrijpen.
***
Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt door donaties van luisteraars via de site Vriend van de Show. Sponsoring of adverteren is ook mogelijk. Stuur een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en we nemen contact met u op!
***
Hieronder links om verder te lezen, te kijken en te luisteren. De complete lijst vind je hier
***
Verder lezen
Nederland en België kunnen van elkaar leren - Kristof Calvo in Samenleving en Politiek (5 november 2021)
Vergezichten over vertegenwoordiging - Kristof Calvo en Simon Otjes, Montequieu Policy Paper (4 november 2021)
Bouwstenen voor progressieve totaalpolitiek - Kristof Calvo (22 juni 2021)
Belgian Sorrows - Anton Jäger in New Left Review (10 november 2021)
***
Verder kijken
Calvo vertelt op de VRT waarom hij stopt als fractievoorzitter
Actualiteitendebat: 'Anders kiezen: alternatieve kiesstelsels voor Nederland' (1 november 2021)
***
Verder luisteren
226 - In het oog van de orkaan: Roel in 't Veld over wat er mis is met politiek en bestuur
224 - Kabinetsformatie 2021: Het ongeduld van Mariëtte Hamer
222 - Na de kindertoeslagaffaire. Hoe Nederland rechtsstaat en democratie kan verbeteren. Gesprek met Richard Barrett van de Venetië Commissie
210 - Kabinetsformatie 2021: Herman Tjeenk Willink over het verval van de democratische rechtsorde
161 - Hans van Mierlo, een politieke popster
***
Tijdlijn
00:00:00 – Deel 1
00:54:27 – Deel 2
01:28:41 – Einde
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.