Sinds de Russische inval in Oekraïne staat heel Europa op z'n kop. Niets is meer zoals het was. Dat geldt ook voor het radicale afscheid dat het Verenigd Koninkrijk wilde nemen van de Europese Unie: de Brexit. Want alles wat tijdens de pro-Brexit campagne werd verondersteld en verwacht, blijkt inmiddels een fata morgana. Vol bitterheid is hét modewoord bij de Britten nu ‘Bregret’.
Jaap Jansen en PG Kroeger verdiepen zich in de verwachtingen, angstvisioenen en tactische manoeuvres rond het referendum in 2016 en wat zich daarna - en vooral ook nu - in de politieke realiteit voltrok. Brexit bleek geen voorbode van een reeks triomfantelijke 'exits', integendeel. De EU werd alleen maar steviger en eensgezinder, de eurozone breidde uit met ambitieuze nieuwe deelnemers, er kwamen innovatieve vormen van Europese samenwerking rond cruciale thema's als energie, klimaat, cyber en defensie. Zelfs bij ons duiken de vurigste Nexit-bepleiters weg voor hun eigen verhalen van destijds.
***
Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst vind je altijd hier
***
Brexit kostte in Downing Street 10 vier premiers op rij de kop. Niet een van hen kon de pretenties en beloften concreet realiseren. De 'oven ready deal' waarin het VK alle lusten maar niet langer de lasten van de EU zou bewaren, veranderde in een nachtmerrie. De ‘bevrijdende handelsverdragen buiten Brussel om’ verdampten bijna onmiddellijk. Economie en financiën kregen zulke klappen, dat onder Liz Truss de Britse pensioenfondsen bankroet dreigden te gaan. Take back control? Dat had er toch wat anders uit moeten zien!
De EU kon na Brexit niet erg schelen wat de Britten bleven eisen en agenderen. Michel Barnier onderhandelde virtuoos en hield de 27 lidstaten op één lijn, vooral ook als steun in de rug voor Ierland. En zo staat Londen nu met lege handen en in de greep van heel veel nieuwe bureaucratie. Brexit is een kolossale fout, zegt oud-premier John Major. Zelfs Margaret Thatcher zou zich ervoor schamen, zegt haar oud-minister Michael Heseltine. Iconen van de 'Remain' campagne van destijds nemen nu wraak op de aanhang van Boris Johnson. Diens vader is zelfs Fransman geworden.
De nieuwe premier Rishi Sunak beseft dat hij een politieke ruïne heeft overgenomen. Jaap en PG duiden de opmerkelijke signalen die hij afgeeft van een soort herstartvan de relatie met de EU om de grootste schade te herstellen. Allerlei geheim overleg - zowel met Brussel als met Labour - moet een doorbraak opleveren. Maar vertrouwt zijn eigen partij Sunak hier wel? En gunt Labour hem een succes of eist Keir Starmer een hoge prijs?
Gelet op de krachtige rol van de Britten bij de steun aan Oekraïne en vanwege de vrees dat men in de nieuwe, rauwe wereld alleen komt te staan naast de grote blokken VS, EU en China, zou de relatie tussen Londen en Brussel wel eens een verrassende renaissance kunnen ondergaan. Liz Truss wilde al een prominente rol in de nieuwe Europese Politieke Gemeenschap en op grote terreinen als defensie zien beiden pluspunten bij intensieve afstemming. Het zou ons niet verbazen als de Europese verkiezingen van 2024 opeens zullen gaan over het omgekeerde van Brexit, Nexit, Frexit, Grexit en Hungrexit. Over een sterke EU en intensieve allianties met de landen om de EU heen.
***
Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt door de Europese Unie met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show!
Heeft u belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Dat zou helemaal mooi zijn! Stuur voor informatie een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl
***
Verder luisteren
303 - Bijzondere Britse premiers
283 - Zinkende schepen verlaten de rat: het pijnlijke afscheid van Boris Johnson
124 - 95 jaar Jacques Delors
81 - Ambassador Peter Wilson: 'No race to the bottom after Brexit'
71 - Caroline de Gruyter: 'Brexit maakt Europa sterker' - De EU als het Habsburgse Rijk van onze tijd
Episode 69 - Britse verkiezingen! PG Kroeger over 'the mother of parliaments' (in Dutch)
Episode 52 - Hoe premier Mark Rutte premier David Cameron teleurstelde 
Episode 32 - Churchill on Europe - biographers Andrew Roberts and Felix Klos (in English)
Episode 30 - PG Kroeger over Delors en Thatcher (in Dutch)
20 - Peter Altmaier (Duitse minister van Economie en Energie) over Nederland in Europa, Brexit en opvolging Merkel
Episode 8 - Pim Waldeck over 'die gekke Britten' en Paul Rem over de Queen (in Dutch)
***
Tijdlijn
00:00:00 – Deel 1
00:53:37 – Deel 2
01:22:44 – Einde 
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.