Rutte IV heeft het moeilijk. En vooral met zichzelf. Een jaar nadat het kabinet aantrad hebben geopolitieke turbulenties en economische gevolgen de oorspronkelijke bodem onder de coalitie weggeslagen. Het coalitieakkoord is sneller verdampt dan bij enig eerder kabinet sinds de val van de Muur. Het vertrouwen in het kabinet heeft met de gebrekkige aanpak van ‘Groningen’ en het kindertoeslagschandaal talloze deuken opgelopen. En de coalitie draait zichzelf vast in de stikstof-aanpak. Jaap Jansen en PG Kroeger over het bijna-einde van Rutte IV.
***
Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst vind je altijd hier
***
CDA-leider Wopke Hoekstra wil heronderhandelen over het coalitieakkoord, maar nu nog niet. D66-aanvoerder Sigrid Kaag neemt daar kennis van, maar wil ondertussen in volle vaart vooruit.
Waar doet dit aan denken? Aan het kabinet Van Agt II. De PvdA nam deel, maar had een voorbehoud gemaakt bij een toekomstig besluit over plaatsing van nucleaire kruisraketten. Dan kon alles onzeker worden.
Dat een coalitieakkoord bijgesteld en geactualiseerd wordt, is allesbehalve vreemd. Minister Kajsa Ollongren doet bijna niets anders sinds haar aantreden, met volle steun van coalitie en Kamer. Wel ongebruikelijk is de aankondiging van een openbreken van een akkoord op grond van een nog onheldere situatie in de provincies. Premier Mark Rutte noemt het afwachten van resultaat in die regionale coalitiebesprekingen ‘een versnelling van beleid’. Maar concreet beleid is er nauwelijks, dus er valt weinig te versnellen.
Jaap en PG stellen vast dat in het eerste jaar van Rutte IV drie dingen gebeurd zijn. De VVD heeft op haar congres het beleid van minister Van der Wal afgekeurd, maar daar gebeurde verder weinig mee. De ChristenUnie heeft haar Landbouwminister zien vertrekken en diens opvolger zwoegt nog altijd met het voor elkaar krijgen van het beloofde akkoord met visie en perspectief. Mediator Johan Remkes legde een beleidspakket op tafel – waardoor zelfs BBB-aanvoerder Caroline van der Plas ‘een beetje verliefd’ op hem werd - en we moeten nu constateren dat vijf maanden na dato ook met de meest dringende aanmaningen niets concreets is verricht.   
De bouw van huizen en infrastructuur ligt nu stil met ernstige economische gevolgen. De nieuwe provinciebesturen moeten hun beleidsplannen onder leiding van BBB gaan opstellen, maar hebben geen heldere aanknopingspunten. Beleidsperspectief en afspraken, Stikstoffonds en uitkoopregelingen ontbreken nog steeds. Nu loopt het kabinet met de 'stikstofpauze' aanzienlijk risico dat de wet voor dat fonds niet eerder dan Prinsjesdag 2024 gereed kan zijn.    
Bovendien zijn de financiële fundamenten voor dat fonds sinds 2021 drastisch verslechterd. Dat zet de rijksbegroting onder zware druk, terwijl het kabinet deze toch al fors moet bijstellen na de jaren van tijdelijk noodbeleid voor corona en energieperikelen. Moet minister Kaag gaan snijden in grote uitgavenposten als klimaat, zorg, onderwijs en andere 'D66-portefeuilles'?
Midden in de verwarring in de coalitie kwam nog extra verwarring door een tamelijk eenvoudig signaal uit Brussel. De bief van eurocommissaris Virginijus Sinkevičius was gevraagd door het kabinet zelf en in heldere taal liet deze blijken dat ‘Brussel’ een nieuwe Nederlandse uitstelmanoeuvre al voelde aankomen. Sinkevičius (van de Litouwse Unie van Boeren en Groenen) blijkt een scherp gevoel te hebben voor hoe 'Den Haag' functioneert. Geen wonder: hij studeerde Europese Studies aan de Universiteit van Maastricht.
Intussen zitten ook onze Europese buren met de handen in het haar. In Vlaanderen sneuvelde de regering bijna op het stikstofdossier. In Frankrijk staken de arbeiders en toekomstige ouderen tegen het pensioenbeleid van Emmanuel Macron. En de Duitse bondskanselier Olaf Scholz waarschuwt zijn Grünen-partner ook alvast voor te veel klimaatambities, onder verwijzing naar de winst van BBB.
***
Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show!
En we bedanken onze adverteerders, zoals Bamigo, het kledingmerk van de toekomst. Ga naar Bamigo.com en krijg 20 procent kennismakingskorting met code Bron20
Heeft u belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Dat zou helemaal mooi zijn! Stuur voor informatie een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl
***
Verder lezen
Brief premier Mark Rutte, 31 maart 2023
***
Verder luisteren
335 - Na de verkiezingen: de kunst van het wonden likken
334 - Provinciale-Statenverkiezingen 2023: zware klappen in een verdeeld land
332 - De lange kleurrijke traditie van 'Boerenpartijen'
331 – De Groenen 40 jaar in de Bondsdag: van ‘narrenschip’ naar solide regeringspartij
323 - Paul Frissen en het gevaarlijke verlangen naar de integrale oplossing
288 - Wachten op Remkes. Welke crisis ligt op de loer bij Rutte IV?
277 - De VVD als risicofactor: wat is er aan de hand met Mark Rutte?
271 - Hoe Sigrid Kaag welbewust grote risico's neemt
213 - Van Agt/Den Uyl/Terlouw (1981), de verschrikkelijkste kabinetsformatie ooit
212 - Het CDA zoekt zichzelf, Richard van Zwol en Pieter Jan Dijkman wijzen de weg
193 - Kabinetsformatie 2021: Mark Rutte en de slijtage van zijn leiderschap
186 - Hoe je een ministerie bestuurt, terreur bestrijdt en Poetin op je dak krijgt: Tjibbe Joustra over crisis en controle
180 - Kabinetsformatie 2021: Hoe Mark Rutte de eenzaamste man van het Binnenhof werd
173 - Onder de pragmatische Mark Rutte werd de VVD de grootste, maar ook kwetsbaar
161 - Hans van Mierlo, een politieke popster
120 - Roel Bekker: Waarom bij de overheid dingen zo vaak fout gaan
97 - Bijzondere ministersposten in bijzondere tijden
80 - Rutte en de ministeriële verantwoordelijkheid
66 - Carola Schouten, Landbouwminister tussen boze boeren
55 - Ed Nijpels over zijn Klimaatakkoord
52 - Gerry van der List waarschuwt fletse VVD: Wacht Rutte het lot van Balkenende?
25 - Kim Putters: smeulende kwesties in een welvarend land
***
Tijdlijn
00:00:00 – Deel 1
00:38:29 – Deel 2
01:15:24 – Einde 
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.