Niet iedereen viert zijn 100e verjaardag met lange interviews en de Bilderbergconferentie. Henry Kissinger wel. Jaap Jansen en PG Kroeger vertellen over een lang leven met negentien dikke boeken, controverses, veel ideeën, weinig politieke illusies en onbekende, verrassende belevenissen.
***
Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst vind je altijd hier
***
Hij groeide op als Alfred Heinz Kissinger in een klassiek joods Bildungsbürger-gezin in het stadje Fürth, dichtbij Nürnberg in Franken (Beieren). Dat hoor je vandaag nog in dat vette accent waarin 'dr. K' zijn analyses en bon mots rondstrooit. Een jeugd in de Weimar-republiek en onder Nazibewind.
Vlak voor de Kristallnacht vluchtte het gezin Kissinger berooid en kaalgeplukt naar New York. Het werd een leven in vrijheid, maar overnieuw beginnen met niks in een heel andere wereld viel niet mee. Henry werd pas 'echt Amerikaan' toen hij zich als soldaat in de 'melting pot' van het Amerikaanse leger onderdompelde en daar intens van leerde genoot.
De avonturen tussen 1944 en 1948 veranderden zijn leven en ook zijn toekomstperspectief. De joodse vluchteling werd 'een baas' in Duitsland, maar benadrukte: "Wij komen niet voor wraak." Terug in het nieuwe thuis Amerika brak een glansrijke loopbaan aan op Harvard en een rol als veelgevraagd intellectueel meedenker op hoog niveau. Kissingers visie en analyses bleven daarbij verrassend Europees gekleurd, vol argwaan naar idealistische politieke verhalen en gegrond in het 19e-eeuwse denken van Metternich en Bismarck.
Jaap en PG vertellen hoe hij een hele reeks zeer verschillende presidenten (Republikeinen en Democraten) van advies diende, van de brave Gerald Ford tot tornado LBJ. En hoe hij juist onder de lange tijd weinig gewaardeerde Richard Nixon de praatpaal van de president was, maar tegelijkertijd zo onzichtbaar mogelijk werd gehouden. In slechts enkele jaren zorgden die twee voor een serie grote geopolitieke revoluties.
Dat verklaart ook waarom Kissinger dankzij Watergate snel greep verloor op de Amerikaanse strategie en zijn Europese, multipolaire wereldvisie niet langer concreet kon uitbouwen. Hij bleef boeken schrijven, netwerken op het hoogste niveau en adviseren. PG beveelt zijn magnifieke boek Diplomacy aan, al was het maar omdat het ruim 900 bladzijden dik is.
Nu, rond zijn eeuwfeest, richt hij opnieuw zijn blik op de toekomst. Klassiek Bismarckiaans kijkt hij naar Poetin en Zelensky. De blunder die Poetin maakte, kan wat hem betreft niet zonder gevolgen blijven. En Washington en Beijing moeten nuchterder en minder radicaal naar elkaar willen kijken. Een beetje dimmen graag, zegt dr. K.
Zijn grootste zorg betreft de razendsnelle ontwikkeling van kunstmatige intelligentie: "De nieuwe atoombom."
En Nederland?
Mark Rutte laaft zich nog regelmatig aan zijn kennis. Kissinger bewondert twee landgenoten. De Oranjeprins die koning van Engeland werd allereerst, want hij bouwde het succesvolle stelsel van Europees machtsevenwicht van na 1700. En zijn idool sinds zijn voetbalgekke jongensjaren in het Fürth van nu 95 jaar geleden. Hoor je de stokoude Henry over Johan Cruijff, dan hoor je hem een soort ideaalportret van zichzelf schilderen.
***
Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show!
Heeft u belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl
***
Verder lezen
Henry Kissinger – Diplomacy
Henry Kissinger – White House Years
Henry Kissinger – Leiderschap (zijn nieuwste boek)
Niall Ferguson – Kissinger (biografie)
Henry Kissinger - How to avoid another world war (artikel in The Spectator, 17 december 2022)
Henry Kissinger explains how to avoid world war three (interview in The Economist, 17 mei 2023)
***
Verder kijken
Henry Kissinger at 100 years (CBS, Ted Koppel)
***
Verder luisteren
Vooral deze:
225 - Nixon in China: Henry Kissinger's geheime (en hilarische) trip naar Beijing
En ook:
348 – Oud-premier Natalia Gavrilița over Moldavië - het kleine, ook bedreigde buurland van Oekraïne
345 - Leiders op leeftijd. Krasse knar Joe Biden is niet de enige
339 – De geopolitiek van de 19e eeuw is terug. De eeuw van Bismarck
327 - Poetin, Zelensky en wij. Een jaar na de inval
322 - 30 januari 1933, een fatale dag voor Duitsland en de wereld
319 - Lyndon B. Johnson, politiek genie en manipulator van de buitencategorie
299 - Dramatische verschuivingen in de wereldpolitiek. Europa heeft eindelijk een telefoonnummer
298 - De Cubacrisis, dertien dagen die de wereld schokten. En: de angst voor nucleaire catastrofe nu
279 - Jaap de Hoop Scheffer over Poetin, Oekraïne, de NAVO en de toekomst van de EU
258 - De kille vriendschap tussen Rusland en China
256 - Na de inval in Oekraïne: 'Nu serieus werk maken van Europese defensiesamenwerking'
250 - Nixon in China: de week die de wereld veranderde
245 - Oompje neemt de trein – de reis die China naar de 21e eeuw bracht
220 - China's nieuwe culturele revolutie
194 - Biden en Poetin kijken elkaar in de ogen. De historie van Amerikaans-Russische topontmoetingen
142 - De smerigste verkiezingscampagnes in de Amerikaanse geschiedenis
93 - Hoe Gorbatsjov en het Sovjet-imperium ten onder gingen
58 - PG over 70 jaar China, de Volksrepubliek van Mao, Deng en Xi
51 - Nixon, Clinton, Trump - PG en de historie van het fenomeen 'Impeachment'
47 - Konrad Adeanauer, de 1e bondskanselier
24 - Ties Dams over China's nieuwe keizer Xi Jinping
***
Tijdlijn
00:00:00 – Deel 1
00:43:16 – Deel 2
01:38:23 – Einde 
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.