Afgelopen week zag ik de oproep van Peter Kwint van de SP op Twitter om energiebedrijven maar te nationaliseren. Nationalisatie is één van de hogere doelen van de SP. Je bent socialist of niet. Ik vind Peter Kwint een goed Tweede Kamerlid. Ik denk dat hij oprecht is, hij weet wat er speelt onder de SP-kiezers en heeft bovendien een goede muzieksmaak. Jammer dat zijn politieke ideeën zo desastreus uitwerken voor de economie.
Zijn stelling was, dat als banken tijdens de financiële crisis in een weekend genationaliseerd konden worden, dat dan ook kan bij energiebedrijven. In principe kan alles. Maar dat het kan wil nog niet zeggen dat het een goed idee is. De banken liepen in 2008 het risico failliet te gaan door een liquiditeitscrisis. Er was een digitale run op de banken. En als je ze allemaal failliet laat gaan, zijn alle bankrekeningen leeg, ook die van u en van meneer Kwint. Dat zou een financiële chaos zijn geworden. Overigens had de overheid had best een hogere vergoeding voor deze steun mogen krijgen. De aandeelhouders van de banken zijn er erg goedkoop vanaf gekomen, behalve bij de nationalisatie van SNS Reaal. Toen had het ministerie van Financiën zijn lesje geleerd.
Bij energiemaatschappijen liggen de zaken heel anders. Sommige vrezen dat deze bedrijven door overheidscompensatie te veel winst zouden gaan maken. Maar nationalisatie betekent dat je iets van iemand afpikt. Pikken is niet eerlijk. Ik weet niet of meneer Kwint een koophuis heeft, maar volgens dezelfde SP-argumentatie zou je kunnen zeggen: ik nationaliseer jouw huis, want je hebt er belachelijk veel aan verdiend. Ook daar kwam overheidssponsoring aan te pas. Dat zou net zo oneerlijk aanvoelen.
Afgezien van deze oneerlijkheid is het misschien wel belangrijker dat bedrijven Nederland zouden mijden als de pest. Geen bedrijven, geen werk, geen overheidsinkomsten. Er zijn genoeg voorbeelden in Zuid-Amerika waar men deze aanpak heeft geprobeerd. Hoewel er daar diverse socialistische paradijzen zijn, ervaren de inwoners van die landen het toch als heel wat minder paradijselijk.
Overigens, als de overheid goedwillend ergens een hoop geld tegenaan gooit, loop je de kans dat er misbruik plaatsvindt. Het STAP-leerbudget is een goed voorbeeld daarvan. Een cursus technische analyse voor cryptobeleggers van Miss Bitcoin op kosten van de overheid, hoe krijg je het verzonnen? Pijnlijk, het zijn immers uw en mijn belastingcenten die naar deze onzin vloeien. Gelukkig gaat de ACM goed controleren of de subsidiestromen naar de energiebedrijven geen overwinsten opleveren. Daar zullen we vertrouwen in moeten hebben.
Deze onfrisse zaken bewijzen eens te meer dat de overheid voorzichtig moet zijn met subsidies. Ingrijpen in de markteconomie heeft vaak onbedoelde en negatieve bijeffecten. En daar zou meneer Kwint ook wel eens over mogen nadenken.
Over de column van Corné van Zeijl
Corné van Zeijl is analist en strateeg bij vermogensbeheerder Actiam en belegt ook privé. Reageer via corne.vanzeijl@actiam.nl. Deze column kun je ook iedere donderdag lezen in het FD.
See omnystudio.com/listener for privacy information.