Degenen die dit jaar door Zwitserland hebben gereden, weten het al. De Zwitserse frank is een stuk duurder geworden. De belangrijkste verklaring voor de scherpe daling van de euro is dat veel beleggers bang zijn dat de Europese Unie tegen een muur gaat aanlopen, politiek en economisch.
Politiek, omdat er Italiaanse verkiezingen aankomen. We hebben nog een maand, maar het belooft spannend te worden. Als Fratelli d'Italia (Broeders van Italië) de grootste partij wordt, is de kans groot dat er een eerste vrouwelijke premier komt. Giorgia Meloni zal dan aan het hoofd van een rechts-extreemrechtse regering komen, samen met Lega en Forza Italia van onze oude vriend Silvio Berlusconi. En oud bedoel ik letterlijk, hij is al bijna 86 jaar.
Een van de belangrijkste punten uit de partijprogramma’s van deze rechtse partijen is het heronderhandelen van de voorwaarden van het EU-hulpprogramma van ruim €200 mrd. Dat gaat de verhoudingen met Brussel op scherp stellen. De Italianen denken: die Duitsers zullen toch wel toegeven, dat hebben ze immers altijd gedaan.
Maar dan komen we bij het tweede punt. Duitsland was altijd de economische motor van Europa, maar deze motor dreigt nu zonder olie te komen zitten. Uit mijn eerste auto-ervaringen uit mijn jeugd weet ik dat dat niet goed gaat. Vóór de Oekraïneoorlog betaalde Duitsland €72 mrd per jaar aan het buitenland voor energie. Dat bedrag stijgt in 2022 naar €150 mrd. Dat is 2% van de totale Duitse economie. En de energieprijzen stijgen intussen gewoon door, dus volgend jaar wordt de rekening nog hoger. Dat is allemaal geld wat het land uitvliegt, zonder dat er extra goederen tegenover staan.
Voor het eerst sinds tijden is er dan ook een handelsbalanstekort. De totale economische schade is overigens groter, want energie is slechts een inputfactor.
Tegelijkertijd worden de vooruitzichten van Duitslands grootste klant, China, steeds somberder. De Chinese centrale bank probeert te stimuleren met een lagere rente, maar veel helpt het niet. En alsof het niet genoeg is, is de bodem van de Rijn te zien, wat een zeer negatieve impact op vervoersstromen heeft en dus ook op de economie. En Duitsland wil zijn inwoners steunen in deze zware economische tijden. Ook dat trekt een zware wissel op de staatsfinanciën. Al met al is de bodem van de schatkist in dit tempo snel bereikt.
Daarom zijn de Italiaanse verkiezingen spannend en belangrijk. Bij een overwinning van de broeders belooft het een hete herfst in Brussel te worden. Ik heb in de Duitse pers al een paar keer het Duitse gezegde ‘Besser ein Ende mit Schrecken als ein Schrecken ohne Ende’ voorbij zien komen. En ja, het ging iedere keer over de euro en Italië. Een keer is het klaar.
Over de column van Corné van Zeijl
Corné van Zeijl is analist en strateeg bij vermogensbeheerder Actiam en belegt ook privé. Reageer via corne.vanzeijl@actiam.nl. Deze column kun je ook iedere donderdag lezen in het FD.
See omnystudio.com/listener for privacy information.