de muzikale column

de muzikale column

Muziek  |  55 afleveringen

In deze twee-wekelijkse podcast bespreekt componist/pianist Thijs Dercksen eigen werk. Aan de hand van muziekvoorbeelden laat hij horen hoe een stuk in elkaar zit en welke zaken hem geïnspireerd hebben bij het schrijven. Aan het einde van de aflevering speelt Thijs het stuk aan je voor. ‘De muzikale column’ is bedoeld voor iedereen die van muziek houdt en er graag iets meer over wil weten.

Verras mij  


Noma, over eetbare aarde en ander lekkers

Luister  

de muzikale column  /  24-06-2023

Deze aflevering gaat over eten buiten de deur. Voor mij is dat niet altijd een onverdeeld genoegen. Ik vind het lastig om de timing uit handen te geven. Mijn maag is overgeleverd aan de kelner en de keuken. En als die het druk hebben, of geen tempo hebben of geen zin…ja wat dan? De zomer staat voo...


Morgenstimmung

Luister  

de muzikale column  /  10-06-2023

Als ik deze inleiding schrijf, zit ik op een lawaaiige plek. Een mix van motorgeluiden, een boom boom box en opgewonden stemmen.  Voor even zou ik me graag laten teleporteren naar de de 19e eeuw van Edward Grieg.  Hij schreef het stuk ‘Morgenstimmung’. Het roept een beeld op van een lenteochte...


Een ongemakkelijke ontmoeting

Luister  

de muzikale column  /  27-05-2023

Mijn camera keek in een uitgestorven steeg die naar beneden leidde in de richting van de rivier. Het was laat in de middag, zomer en windstil. Ik hoorde voetstappen.   Onderaan de steeg verschenen drie mensen en een hond. De camera liep en het groepje naderde heel traag, want ze gingen heuvel op....


The Shallow Stream - over een karper een snoek en een polshorloge

Luister  

de muzikale column  /  13-05-2023

Deze aflevering van de Muzikale Column kun je beter niet beluisteren. Het kan namelijk zijn dat je er van overtuigd bent dat mensen altijd mensen blijven en nooit kunnen veranderen in bijvoorbeeld een karper of een ander dier. Maar… als jij de verbeelding juist wél een kans wilt geven, is deze af...


Heeft het zeer korte verhaal ook een muzikale pendant?

Luister  

de muzikale column  /  28-04-2023

Ik had tot voor kort nog nooit van hem gehoord: componist Domenico Zipoli, een tijdgenoot van Bach en Scarlatti. Hij werd opgeleid tot clavecinist/componist door de allerbeste leraren die er te vinden waren zijn in Italië. Zipoli barstte van het talent en werkte hard. Toch werd hij uiteindelijk ni...


Geinspireerd door de Italiaanse opera

Luister  

de muzikale column  /  15-04-2023

Je kent ze misschien wel, Rossini, Donizetti, Bellini….Vroeger dacht ik er anders over maar inmiddels weet ik dat het erg leuk is om een uitvoering van een Italiaanse opera bij te wonen. Bij het maken van het  pianostuk voor deze aflevering werd ik geïnspireerd door deze vrolijke en ontroerende...


Falling Water een bergbeek onder het raam van je slaapkamer

Luister  

de muzikale column  /  01-04-2023

Krijg jij ook dat slaperige gevoel van het geluid van vallend water? Mijn neef woont in Zwitserland. Onder het raam van zijn slaapkamer stroomt een bergbeekje. Daar kan ik jaloers op worden. Deze aflevering gaat over ‘Falling water’. Een rustgevend pianostukje dat speelbaar is voor de meeste lie...


Over cadenzen-de witregels van een muziekstuk

Luister  

de muzikale column  /  17-03-2023

Beste luisteraar, dit kleine tekstje dat je nu aan het lezen bent, bevat, om de leesbaarheid te bevorderen, 6 komma’s, 3 punten en 1 uitroepteken. Ook in de muziek heb je interpunctie. Daarover gaat deze aflevering. Tip, kijk ook eens op Works for piano om pianomuziek te beluisteren én te bekijke...


Winters West over de oostelijke Achterhoek de streek van Mondriaan en Komrij

Luister  

de muzikale column  /  02-03-2023

Over een reis naar deze schilderachtige omgeving met heel veel kleuren geel. Helgeel van de bloeiende bremstruiken langs het spoor, zachtgeel van de zandwegen en okergeel van het leem dat als plaveisel veel boerenerven bedekt.


The Marble Machine - vier knikkers vier akkoorden

Luister  

de muzikale column  /  17-02-2023

Waardoor raak je geïnspireerd? De natuur, een schilderij of een gedicht?  Ja, grote kans, maar het kan ook alledaagser: het weer, de buurtapp, het koffiezet apparaat…. Bij het maken van dit stuk was het een knikkerbaan. Een achtbaan voor knikkers triggerde bepaalde akkoorden. En bij die akkoorde...


Going down the Hillside

Luister  

de muzikale column  /  03-02-2023

Als ik deze inleiding schrijf, reis ik per trein door Duitsland, in de verte zie ik de heuvels van het Teutoburger Wald. Het weer was de afgelopen dagen niet geweldig geweest. Vanmiddag was er nog een hagelbui. En nu hangen de wolken laag rondom de toppen van de heuvels. ‘Going down the Hillside...


a Walk around the Yard, deel I - over de lijst met Italiaanse muziektermen

Luister  

de muzikale column  /  19-01-2023

Zoals je weet kan muziek heel wat teweeg brengen. Maar kan muziek ook kietelen? Toen ik de muziek van deze aflevering voor het eerst aan iemand liet horen, zei ze: het kietelt! Ik was heel blij met die reactie want ik kietel haar graag. Boven een stuk hoort een karakter aanduiding. Daar hoefde ik...


an Abundant Recompense – voor wie - voor wat - en hoeveel precies?

Luister  

de muzikale column  /  05-01-2023

In de vorige aflevering kwam de ‘Tournedos Rossini’ ter sprake en er waren luisteraars die 'm op het menu hadden gezet! Deze keer wil ik graag vertellen over een belangrijk muzikaal ingrediënt: akkoorden. Soms spint een melodie voort in een constant en rustig tempo terwijl de onderliggende akko...


Vigo III – wat hebben koken en componeren gemeen?

Luister  

de muzikale column  /  22-12-2022

In deze kerstcolumn verklap ik het recept voor het componeren van het derde deel van de Vigo suite voor piano. Het gaat over het breken van akkoorden, het toevoegen van melodie en het op smaak brengen met een geheim ingredient.


De Eisbachwelle, een eeuwigdurende golf over de volle breedte van de rivier

Luister  

de muzikale column  /  09-12-2022

Op de oevers van de Eisbach in München zie je toeschouwers genieten van een schouwspel dat nooit verveelt. Om beurten glijden surfplanken de rivier in, balanceren een paar seconden op de golf, gaan kopje onder en worden ongenadig meegesleurd met de stroming. Maar dan, na talloze mislukkingen is er...


Vigo deel 1 – muziek kan moduleren, wat is dat en hoe gaat het in z’n werk?

Luister  

de muzikale column  /  24-11-2022

Ik was zoals gewoonlijk ingedommeld maar merkte onbewust dat de trein vaart minderde en ik dacht: “wakker worden we zijn in Utrecht centraal”. De trein staat stil en ik kijk om me heen en zie tot mijn verbazing dat we in het spoorweg museum zijn. Door een wisselstoring waren we op een ander spoo...


Het tweede deel van de Vigo suite voor piano – over titels die het halve werk kunnen zijn

Luister  

de muzikale column  /  17-11-2022

‘Alleen op de Wereld’: deze titel van misschien wel het allerberoemdste kinderboek, klinkt goed en triggert de verbeelding. Steengoede titel dus. Hoe zit het met ‘Vigo’? Wil je de noten van dit stuk bekijken of wil je de muziek zelf spelen, ga dan naar https://www.thijsdercksen.com


Nico - met listige proeven is aangetoond dat baby’s maatgevoelig zijn

Luister  

de muzikale column  /  27-10-2022

Paarden, honden, apen, allemaal zijn ze niet gevoelig voor cadans en ritme. Dat Salinero, het paard van Anky van Grunsven, léék te kunnen dansen was te danken aan Anky. Met listige proeven is aangetoond dat mensen-baby's van nature wel maatgevoelig zijn. Maar wat niet aangeboren is is het gevoel v...


La Discesa III- De slagwerktafel in de kantine als bron voor geheime ritmes

Luister  

de muzikale column  /  13-10-2022

La Discesa III - In de kantine van het conservatorium schoof ik regelmatig aan bij de slagwerktafel voor geheime informatie over ritmes. Een goed gespreksonderwerp was dan ‘de clave’. Een clave, letterlijk sleutelcode, is een overkoepelend ritme waarin alle andere ritmes moeten passen. Ik wist a...


La Discesa II-rustig afdalen is mijn ding

Luister  

de muzikale column  /  29-09-2022

‘La Discesa’, in het Nederlands: ‘de Afdaling’. In dit tweede deel van de pianosuite wisselen luie noten en ijverige noten elkaar af. De luie noten vormen gebroken akkoorden. De ijverige noten doen hun best om vooral melodisch te klinken. Het stuk heeft de cadans van een Barcarole, een gonde...


La Discesa-afdalen is gevaarlijker dan bergop

Luister  

de muzikale column  /  15-09-2022

‘La Discesa’ heet het stuk van vandaag: Italiaans voor de afdaling. Bergaf is voor wielrenners veel gevaarlijker dan bergop, voor je het weet lig je in een ravijn te spartelen. Ook voor de muziek geldt: dalende muzikale lijnen zijn gevaarlijker dan stijgende, voor je het weet val je in slaap van...


La Deviazione Waarin twee uitvindingen van Ennio Morricone zijn verwerkt

Luister  

de muzikale column  /  24-06-2022

‘La Deviazione’. Als een componist een ontzaglijke hoeveelheid muziek heeft geschreven en slechts een fractie van dat oeuvre is, kort na zijn dood, nog niet vergeten, kun je dan spreken van een invloedrijke componist? In het geval van Ennio Morricone wel, denk ik. Hij heeft een paar muzikale uit...


Het derde en laatste deel van de suite the Painter the Monk and the Speed Race

Luister  

de muzikale column  /  09-06-2022

‘The Speed Race’. Er zijn pianisten die heel sterk zijn in het vertellen van een muzikaal verhaal en er op die manier in slagen contact te leggen met de luisteraar. Er zijn ook pianisten die het spelen meer benaderen vanuit de fysieke lol die het piano spelen kan geven. Dat zijn de snelheidsduiv...


Het eerste deel van de suite the Painter the Monk and the Speedrace

Luister  

de muzikale column  /  26-05-2022

Het eerste deel van de suite ‘The Painter, the Monk and the Speedrace’. Over het bewogen leven van de Joodse kunsthandelaar en mecenas Heinz Berggruen. Hij wordt geboren in Berlijn in 1914, vlucht voor de Nazi’s, dient in het Amerikaanse leger dat na de oorlog Duitsland bezette en wordt een su...


Across the Bridge - In de verte, als de wind goed staat, hoor je een mysterieus geruis

Luister  

de muzikale column  /  12-05-2022

‘Across the Bridge’. In het holst van de nacht, in de verte, als de wind goed staat, hoor je een mysterieus geruis. Diep weggedoken in hun sjaals en hun kragen houden de reizigers hun ogen stijf dicht. Vastbesloten om de verloren slaap in te halen. Ondertussen lig jij op een oor en hoort dit kle...


Het tweede deel uit de Mixolydische suite over legato staccato en playing jumpy

Luister  

de muzikale column  /  28-04-2022

Chou Ar Ny is een bekende componist in China. Maar niet alleen in China, ook in het westen kennen we hem. Hij werd geboren in Wenen in 1791. Zijn beroemde/beruchte vingeroefeningen en etudes worden nog steeds gespeeld. Wie is deze componist?


The Painter the Monk and the Speed Race deze aflevering gaat over de Monnik

Luister  

de muzikale column  /  14-04-2022

Is het echt nodig om je af te zonderen en op water en brood te leven om inzicht te krijgen? Of kun je beter thuis blijven en erop vertrouwen dat de doorzichten, de inspiratie en de invallen ook binnenkomen na een goede maaltijd, op weg naar de wc of bij het uitruimen van de vaatwasser?


Blackbird s avonds om een uur of zes met mijn dakgoot als podium begint zijn concert

Luister  

de muzikale column  /  31-03-2022

Blackbird, de merel. ‘s Avonds tegen een uur of 6 begint zijn concert. Het is prachtig en ik zou willen dat ik zijn muziek kon vangen in pianoklanken. Dat lukt natuurlijk niet. Maar toch… in het pianostuk van deze aflevering, na pak m beet iets meer dan een halve minuut, begint de melodie nogal...


Mixolydian suite eerste deel – over muzikale stromen, stuwdammen en waterkeringen

Luister  

de muzikale column  /  17-03-2022

Muziek stroomt. Net als het water van een rivier. In Nederland zijn er allerlei waterkeringen gebouwd om die stroming binnen de perken te houden. In een vergezochte inleiding beweert Thijs dat er ook waterkeringen voorkomen in muziek. Een soort muzikale stuwdammetjes. Gaat dit te ver of heeft hij ee...


The Lighthouse-over een eenzame piano tegen een witte wand

Luister  

de muzikale column  /  03-03-2022

Ik ken hem niet, heb hem zelfs nog nooit gezien en het bezoek zal eenmalig zijn. Ik kom als een inbreker zijn huiskamer binnen en aanschouw in één blik zijn hele intieme leven. De foute boeken, de sneue schilderijtjes, tegen een witte wand staat een zwarte piano….


The Lighthouse-over een eenzame piano tegen een witte wand

Luister  

de muzikale column  /  03-03-2022

Ik ken hem niet, heb hem zelfs nog nooit gezien en het bezoek zal eenmalig zijn. Ik kom als een inbreker zijn huiskamer binnen en aanschouw in één blik zijn hele intieme leven. De foute boeken, de sneue schilderijtjes, tegen een witte wand staat een zwarte piano….


Mixolydian III. Wat is mixolydische muziek en hoe componeer je zo’n stuk?

Luister  

de muzikale column  /  17-02-2022

Als je een compositie maakt met alleen de witte toetsen van de piano is de kans groot dat de toon C een belangrijke toon wordt. Die toon vertegenwoordigt het gevoel van ‘Thuis’. Stel je was je was een beetje een eigenwijze componist, dan je zou je ervoor kunnen kiezen dat niet de C de thuistoon...


a Fairytale – als de rechterhand speelt, wacht de linkerhand af

Luister  

de muzikale column  /  03-02-2022

Het pianostuk dat ik je in deze aflevering wil laten horen heet ‘a Fairytale’. Hoewel er in de meeste sprookjes gruwelijke dingen gebeuren (die verder alleen voorkomen in films met de leeftijdscategorie 16 jaar en ouder), is dit sprookje helemaal onschuldig. De titel ‘a Fairytale’ slaat dan...


The Abandoned Castle – over een ruiter, een spinnewiel en een slapende prinses

Luister  

de muzikale column  /  20-01-2022

‘the Abandoned Castle’, het verlaten kasteel. We komen het verhaal binnen op het moment dat een ruiter zijn paard aan de teugel neemt in de richting van dit kasteel. Struiken met scherpe doorns maken het tot een onneembare vesting, maar als ze dichterbij komen, veranderen de doorns in prachtige...


Small Town among the Rocks III – Jimi Hendrix is niet meer, maar zijn muziek echoot na

Luister  

de muzikale column  /  22-12-2021

Small Town among the Rocks, het derde en laatste deel van de suite. Jimi Hendrix is niet meer. De gitaarhelden van destijds zijn uitgestorven. Wat ze in muzikale zin aan latere generaties hebben nagelaten is te omschrijven als ‘de weg naar het hoogtepunt van een muziekstuk’. Daarbij doet het er...


Small Town among the Rocks deel II – melancholie in de majeur toonladder

Luister  

de muzikale column  /  09-12-2021

Hoe was de stemming in het elftal? Nou, na het verlies van afgelopen zondag was iedereen nogal in mineur….. In het spraakgebruik associeëren we de mineur toonladder met een sombere stemming. Het is de vraag of deze associatie wel klopt.


Small Town among the Rocks – boven op de berg staan een paar huizen en een kerk

Luister  

de muzikale column  /  25-11-2021

‘Small Town among the Rocks’. Wat bezielde sommige middeleeuwers om boven op een berg te gaan wonen? Alles, van eten tot bouwmateriaal, moest met paard en wagen naar boven gesleept worden. Misschien waren het soldaten die het land moesten beschermen tegen invallen de hordes. Of wie weet wilden z...


Moabit – Opnieuw een escapistische compensatie compositie

Luister  

de muzikale column  /  11-11-2021

Moabit - De melodie van dit stuk over de Berlijnse wijk, is duidelijk te horen. En wordt twee keer achter elkaar gespeeld. Kun je dat als componist eigenlijk wel maken? Een stuk domweg twee keer laten spelen? Nee, eigenlijk niet. En daarom is het begin van het origineel en het begin van de reprise v...


Sidewalk – fietsen in een stad die er niet op berekend is – de trottoirs van Berlijn

Luister  

de muzikale column  /  28-10-2021

Dat Berlijn in principe niet op fietsers is berekend, maakt fietsen in die stad heel leuk en enerverend. Je wordt namelijk geacht je weg te vinden. Als die weg er niet is wijk je uit naar een trottoir. Temidden van het verkeerslawaai dat  soms ondraaglijk wordt als er een ambulance met sirene voorb...


Het derde deel van de suite ‘A Narrative’ – over het voortspinnings-principe bij verhalen en bij muziek

Luister  

de muzikale column  /  14-10-2021

Er is natuurlijk een hoop afleiding vandaag de dag en een boek in één ruk uitlezen lukt me niet meer. Gelukkig zijn er boeken die je makkelijk weglegt en weer oppakt. Dat zijn de boeken die geschreven zijn volgens het voortspinningsprincipe. Hierin geen ingewikkelde plots of grote contrasten. Het...


Het tweede deel van A Narrative - over intro’s – hoe laat je een stuk beginnen?

Luister  

de muzikale column  /  30-09-2021

Deze column gaat over het intro van een muziekstuk. Hoe begin je nou eigenlijk?  Zet je met de eerste klanken van het stuk de luisteraar op het verkeerde been?  Of neem je de luisteraar juist bij de hand? Beide intro’s komen voor. Thijs Dercksen vertelt erover en laat voorbeelden horen. Aansluit...


Het eerste deel van ‘A Narrative’ - over de noodzaak van tussenstukken

Luister  

de muzikale column  /  16-09-2021

In het pianostuk van vandaag stikt het van de tussenstukken, net als in de boeken van Georges Simenon. Wie weet heet daarom wel ‘Een Vertelling’. De muzikale term voor tussenstuk is divertimento. Het is Italiaans voor amusement, afleiding, vermaak.


Small Fences-een kleine versperring aan het begin van de maat

Luister  

de muzikale column  /  02-09-2021

In dit stuk zit een kleine vondst, Maar het is niet zozeer een vondst alswel een diefstal want ik heb gepikt van Bach. Nou voel ik me daar niet schuldig onder want Bach zelf was, wat dat betreft, zeker niet brandschoon.


Too Much, Too many – teveel noten in de maat – het ritme past niet

Luister  

de muzikale column  /  19-08-2021

Deze aflevering, de eerste na de zomerstop, heet ‘Too Much, Too Many. Kennelijk is er een overschot…. teveel voetbal, teveel scooters, teveel Co2…. Ja ook, zeer zeker, maar daar gaat de muzikale column niet over. Deze aflevering gaat over ritme. Over twee weken is er weer een nieuwe Muzikale C...


Debris/Halgows – afwisseling van stukjes melodie met stukjes halgow

Luister  

de muzikale column  /  01-07-2021

Als je dit stuk beluistert, wordt je notie van tijd wellicht een beetje anders. De tijd lijkt te verglijden als een dikke stroop. Maar kijk je daarna op je horloge, dan blijkt dat de werkelijke tijd wel degelijk heeft doorgetikt. Ondertussen heeft Thijs een nieuw woord bedacht. Wil je meer pianomuzi...


Het derde en laatste deel van de ‘Vanka’ suite – over muziek en snelheid

Luister  

de muzikale column  /  17-06-2021

In deze aflevering vertelt Thijs iets over muziek en snelheid. Over mooie ouderwetse woorden als vivace, allegro en largo. Prettig vage termen waarmee je als muzikant alle kanten op kon. Maar langzamerhand ging allegro niet zozeer ‘vrolijk’ betekenen maar vooral snel. En nog weer later werd alle...


Het derde en laatste deel van de ‘Vanka’ suite – over muziek en snelheid

Luister  

de muzikale column  /  17-06-2021

In deze aflevering vertelt Thijs iets over muziek en snelheid. Over mooie ouderwetse woorden als vivace, allegro en largo. Prettig vage termen waarmee je als muzikant alle kanten op kon. Maar langzamerhand ging allegro niet zozeer ‘vrolijk’ betekenen maar vooral snel. En nog weer later werd alle...


Vanka II– over espressivo, tempo giusto en andere speelmanieren

Luister  

de muzikale column  /  03-06-2021

Een belangrijke smaakmaker van een stuk is de speelmanier: espressivoversus tempo giusto. Nog een belangrijke keuze voor het karakter van het stuk is of je legatodan wel staccatospeelt. In deze aflevering worden deze Italiaanse termen uitgelegd en krijg je voorbeelden te horen. Nog meer muziek kun j...


Vanka I – over een verhaal van Anton Tsjechov met een opa op de kachel

Luister  

de muzikale column  /  20-05-2021

In deze aflevering vertelt Thijs iets over muziek met een mistige sfeer. Ook gaat het over Vanka, hoofdpersoon van het gelijknamige verhaal van Anton Tsjechov, over een wrede schoenmaker en over een brief die op Kerstavond geschreven werd maar die de geadresseerde nooit zou bereiken.


Milan – over een thema met een variatie en een puber met veel noten op zijn zang

Luister  

de muzikale column  /  06-05-2021

In deze aflevering vertelt Thijs iets over pianostukken die eenzelfde DNA hebben. De zogenaamde Thema’s met Variatie. En over Milan die eerst een grappig ventje was en nu een onstuimige puber. Zijn muziek veranderde met hem mee.


Over de Aqua Verde – een schip dat voorbij kwam

Luister  

de muzikale column  /  22-04-2021

In deze aflevering vertelt Thijs iets over Aqua Verde, de naam van een indrukwekkende boot die voorbij voer door het Amsterdam-Rijnkanaal, en over een Faux Bourdon, Een foute bas die al eeuwenlang meegaat en heel goed klinkt.


Over de Aqua Verde – een schip dat voorbij kwam

Luister  

de muzikale column  /  22-04-2021

In deze aflevering vertelt Thijs iets over Aqua Verde, de naam van een indrukwekkende boot die voorbij voer door het Amsterdam-Rijnkanaal, en over een Faux Bourdon, Een foute bas die al eeuwenlang meegaat en heel goed klinkt.


Borsalino – over klankvelden en hoeden met een deuk

Luister  

de muzikale column  /  08-04-2021

In deze aflevering vertelt Thijs iets over melodieën die elkaar in de weg zitten,over klankvelden (liggende akkoorden zonder melodie)en over zijn ontmoeting met Franco Baldi (1936-2019) op een mooie lentedag in 2013


Piano suite The Fight - In deze aflevering het complete stuk

Luister  

de muzikale column  /  25-03-2021

In deze aflevering vertelt Thijs iets over het middendeel van de piano suite ‘The Fight’. Een soort funk in driekwarts maat die, hoewel te langzaam, misschien juist daardoor een ander soort schoonheid oproept. Aansluitend speelt hij de hele suite voor.


Over bijzondere accenten in het derde deel van piano suite The Fight

Luister  

de muzikale column  /  11-03-2021

Deze aflevering gaat over het derde deel van de piano suite ‘The Fight’. Muziek met Pogorelich accenten, de pianist die furore maakte in de de jaren 80 van de vorige eeuw.