Je kunt zeggen: niemand wordt racist of antisemiet, dat ben je of ben je niet. Je kunt ook zeggen: iedere democratie heeft niet voor niets wetten tegen haatzaaien, maar wat is haatzaaien precies? Voor zalen met boze, vaak racistische witte mannen hameren op nationalisme zit er dicht tegenaan. Charles de Gaulle zei ooit: Vaderlandsliefde betekent dat je in de eerste plaats van je eigen volk houdt; nationalisme betekent dat je haat voor andere dan je eigen mensen voorop staat.
Op de fout van het verwarren van vaderlandsliefde en nationalisme heeft Trump niet het monopolie. Maar het voeden van haatgevoelens door de moslimban, door het fulmineren tegen de zogenaamde karavaan van Latijns-Amerikaanse burgers naar de Amerikaanse grens, door het verspreiden van de klassiek-antisemitische roddel dat rijke Joden als Bloomberg en Soros momenteel bezig zijn de verkiezingen te kopen die haatgevoelens maken het misschien voor een gek gemakkelijker om over zijn laatste remmingen heen te stappen.
CNN-baas Jeff Zucker beschuldigt Trump er dan ook van dat hij de gekken van deze wereld als het ware een vrijbrief geeft. Maar ook dat is een gevaarlijk standpunt. Je kunt Trump moeilijk verwijten dat hij de bommengek en de antisemitische moordenaar tot hun misdrijven heeft aangezet. Een gek met een machinegeweer heeft geen briesende president nodig om de trekker over te halen.
Dan nog iets. Je kunt de stelling dat Trump gekken een vrijbrief geeft ook omdraaien, al is het een bitter oordeel over zijn kiezers. Het geldt voor al die opmerkelijke politieke leiders die boven komen drijven, van Polen, tot Oostenrijk, tot Hongarije, tot Italië, tot Brazilië, tot Amerika. Allemaal democratische landen, waar kiezers hun leiders een mandaat geven op basis van nep-nationalisme, dat het is wat het is wel degelijk stoelt op vreemdelingenhaat, racisme, antisemitisme, en een hetze dat de echte gek de politicus of burger is die het lef heeft de medemens als gelijkwaardig te beschouwen.
See omnystudio.com/listener for privacy information.