De Wereld | BNR

COLUMN | Pervers

De Wereld | BNR
14-11-2018

Veel mensen vrezen een herleving van de Koude Oorlog. Als je de definitie hanteert van de Spanjaard Don Juan Manuel uit de 14de Eeuw, de eerste die de term gebruikte, zit er misschien iets in. Hij bedoelde het toenmalige conflict tussen christendom en islam, en dat die spanning er opnieuw is, kun je moeilijk ontkennen. George Orwell gebruikte de term Koude Oorlog in 1945 als eerste in de moderne tijd, als omschrijving van de toenemende dreiging van een atoomoorlog. Met de huidige bouw van nieuwe Russische kernraketten, en het Amerikaanse voornemen om het verdrag over korte afstandswapens te verscheuren, zou je kunnen zeggen dat die Orwelliaanse dreiging inderdaad toeneemt.
Toch doet de huidige situatie meer denken aan de Eerste Wereldoorlog, die niemand tot op de huidige dag kan uitleggen, en met 20 miljoen slachtoffers een van de grootste slachtpartijen uit de geschiedenis was. Diezelfde perverse factoren speelden een rol; nationalisme, vreemdelingenhaat, antisemitisme, isolationisme. Groot-Brittannië, Frankrijk en Rusland waren gelegenheidsbondgenoten. Hetzelfde gold voor Duitsland, Oostenrijk-Hongarije, Italië en het Ottomaanse Turkije. Bittere, bijna sektarische haat lag eraan ten grondslag, en ordinair landjepik. Zoals het Midden-Oosten, dat door het Britse-Franse duo Sykes en Picot met rechte liniaallijnen op een landkaart, in het geheim en met instemming van Rusland, tussen Britten en Fransen werd verdeeld. Daar ligt nog steeds de kern van veel conflicten in het Midden-Oosten.
De huidige verharding in Europa, en de teloorgang van de liberaaldemocratie, vertonen overeenkomsten met de opmaat naar de Eerste Wereldoorlog. Het toenemende racisme en antisemitisme roepen herinneringen op aan de opmaat naar de Kristallnacht het ligt allemaal in elkaars verlengde. Macron wees in zijn herdenkingstoespraak terecht op het gevaar van nationalisme. Oude duivels komen terug aan de oppervlakte, zei hij. Ze staan klaar om chaos en dood te zaaien. Hij heeft gelijk, de stem van de redelijkheid dreigt te worden overschreeuwd.
See omnystudio.com/listener for privacy information.