1. Wat kiezen de Amerikanen zoal? Van alles: gouverneurs, bijvoorbeeld, maar ook schoolraden, sheriffs, plaatselijke rechters, alle staatsparlementen. Maar het spannendst zijn natuurlijk de parlementsverkiezingen: alle 435 leden van het Huis van Afgevaardigden, en een derde van de 100 senatoren. Beide huizen hebben nu een Republikeinse meerderheid.
2. Je hoort van alles over de kansen. Hoe zit het nu precies? Amerika heeft een districtenstelsel, dus in de strijd om zetels spelen meestal lokale kwesties een rol. Van de 435 zetels in het Huis van Afgevaardigden zijn veruit de meeste niet interessant, omdat het om uitgesproken Republikeinse of Democratische districten gaat, dus daar verandert niets. In ongeveer 50 districten is het spannend. Nu hebben de Republikeinen met 235 zetels de meerderheid, maar volgens de meeste peilingen kunnen de Democraten de meerderheidspartij worden. De Senaat telt 2 leden per staat, dus 100 in totaal. De Republikeinse meerderheid is daar 51 tegen 49. Omdat van de 34 beschikbare zetels ook daar de uitkomst al vaak vaststaat, gaat het maar om een stuk op 10 twijfelgevallen en de kans is groot dat de Republikeinen weer winnen.
3. Als Trump beide huizen zou verliezen, wat betekent dat? Dat maakt het lastig, maar het is niet ongebruikelijk. Clinton verloor na twee jaar de meerderheid in beide huizen, Bush junior verloor het Huis van Afgevaardigden, Obama verloor beide huizen. Ze bleven desondanks alle drie acht jaar president. Bovendien is Trump als dealmaker misschien best in staat met de Democraten te werken.
4. En het omgekeerde: als de Republikeinen beide huizen winnen? Dan verandert er niets, want nu heeft Trump ook beide huizen. Voor de Democraten zou het een ramp zijn en volgens veel Amerikanen eigenlijk ook voor de democratie. Trump heeft dictatoriale trekjes en daar maken veel mensen zich zorgen over. Aan de andere kant: als die zorgen zo groot zijn, waarom is de opkomst altijd zo laag, en waarom stemmen die verontruste burgers dan niet op de Democraten?
5. Zijn de Republikeinen eigenlijk blij met Trump? De meeste Republikeinse kiezers wel, maar onder Republikeinse politici lang niet iedereen. Liberale Republikeinen zitten in een spagaat, maar ze danken hun macht wel aan Trump.
Dank, Cor Franssen.
In de Wereld volgens Hammelburg beantwoord ik elke zaterdag vijf vragen over een internationaal thema. Hebt u een onderwerp? Stuur dan een tweet naar @BNR of mail naar onlineredactie@bnr.nl
See omnystudio.com/listener for privacy information.