In 2010 legden Israël en Amerika het Iraanse nucleaire programma stil met het Stuxnet-virus, dat het besturingssysteem liet smelten. Dat was een militaire operatie. Inmiddels hebben beide zijden begrepen dat cyberaanvallen op burgerdoelen simpeler en doeltreffender zijn: ze zijn veel makkelijker uitvoerbaar, ze zijn goedkoop, en ze brengen veel meer schade toe, zonder dat er ook maar één dode valt.
Waterzuiveringsbedrijven In april 2020 viel een deel van de Israëlische waterzuiveringsbedrijven stil, naar al spoedig werd erkend als gevolg van een Iraanse cyberaanval. In mei volgde een Israëlische aanval op de belangrijkste Iraanse haven. De Israëliërs lieten de beveiligingsinstallaties ongemoeid, maar richtten zich op de laad- en losapparatuur, met enorme chaos tot gevolg. Iraanse hackers met de toepasselijke naam Black Shadow legden de hand op alle informatie van een Israëlische ziekteverzekeraar, en verkochten duizenden persoonlijke gegevens op het dark web.
Het opmerkelijke is niet alleen de verplaatsing van militaire naar civiele doelen, maar ook het gemak waarmee beide kanten erkennen dat ze doelwit zijn. Toen alle Iraanse benzinepompen bijna twee weken niet werkten, gaf Iran toe het slachtoffer te zijn van een Israëlische aanval. En omgekeerd: toen een Israëlische LGBT-dating site werd gehackt, en duizenden naaktfotos, videos en persoonsgegevens werden gepubliceerd, inclusief informatie over HIV-besmetting, ontkenden de Israëliërs niet dat ook hier het Iraanse Black Shadow achter zat.
Nerds Je kunt zeggen: griezelig allemaal, net als ransomware aanvallen. De Amerikanen waarschuwen dat hier weldegelijk sprake is van een zeer ernstige dreiging. Een oude vrees, die nooit helemaal serieus werd genomen, is terug: met dit soort acties kunnen vijanden het elektriciteitsnet uitschakelen, of de verkeersleiding op het spoor en op luchthavens, of de systemen van hulpdiensten. Je ziet de generaals, paraat als altijd, met hun sterren, strepen en medailles, plaatsmaken voor nerds in shorts en T-shirts, die weinig anders nodig hebben dan het Internet.
Wat ons terugbrengt op die Stuxnet-aanval in 2010. Iran deed daarna iets slims door het nucleaire programma los te koppelen van het Internet. Het zou best kunnen dat de meest essentiële onderdelen van onze samenleving in die richting moeten denken. Leven zonder Internet zou het kunnen?
Over Bernard Hammelburg
Buitenlandcommentator Bernard Hammelburg gaat in zijn column in op de zaken van wereldbelang en plaatst de internationale politiek in context. Luister live woensdagochtend om 06:25 in De Ochtendspits of wanneer je wilt via bnr.nl/bernard-hammelburg, Apple Podcast of Spotify.
See omnystudio.com/listener for privacy information.