Was Mutti het toonbeeld van Realpolitik? Wat zoiets betekent als het vermijden van politieke luchtkastelen en vergezichten, en handelen aan de hand van harde feiten. Of was zij kampioen kat-uit-de-boom kijken, en tot het allerlaatst wachten met het nemen van beslissingen? Ik denk het laatste. Of het nu de financiële crisis was, of de Eurocrisis, of het Griekse drama, of de aanpak van corona ze liep nooit voorop. Ze wachtte tot het laatste moment, en sloeg dan toe.
Het beste voorbeeld was haar opmaat naar de macht. Ze was een protégée van Helmut Kohl, die haar zijn Mädchen noemde. Toen Kohl, aan het einde van zijn lange carrière, bleek financiële giften aan de partij te hebben doorgesluisd naar politieke vrienden, was dat Mädchen ook degene die een mes in zijn rug stak. Met een vilein opiniestuk in de krant stootte ze hem van de troon.
Duitsland mag dan de grootste economie in Europa zijn, het is in sociaal en industrieel opzicht zeker geen paradijs. Het beeld van een bejaarde die als pompbediende zijn schamele pensioentje aanvult is harde werkelijkheid. Nauwelijks AOW, laag minimumloon kortom: veel armoe. De industrie is kwalitatief degelijk, maar verouderd, het internet is waardeloos, de infrastructuur matig. Op het gebied van innovatie en productiviteitsgroei bungelt Duitsland onderaan. Het Duitsland dat Mutti Merkel achterlaat doet denken aan de Verengde Staten: een gigantische economie met een gigantische kloof tussen arm en rijk.
Merkel heeft de Duitse politiek, en de Duitse positie in de wereld, zestien jaar bijna solistisch bepaald. Dat kwam ook doordat de hele wereld en zeker Europa op die manier naar háár keek. Met zon verkokerde blik moet je oppassen, dat zien we aan de slachtpartij in de CDU, nu Mutti Merkel wegvalt. Misschien is het een goed idee tegenover haar opvolger iets minder nederig te doen.
Over Bernard Hammelburg
Buitenlandcommentator Bernard Hammelburg gaat in zijn column in op de zaken van wereldbelang en plaatst de internationale politiek in context. Luister live woensdagochtend om 06:25 in De Ochtendspits of wanneer je wilt via bnr.nl/bernard-hammelburg, Apple Podcast of Spotify.
See omnystudio.com/listener for privacy information.