Vitriool is niet alleen buiten, maar ook in de politiek in korte tijd gemeengoed geworden. In 1996 oordeelde de Nederlandse rechter nog dat een oproep van de politicus Janmaat om ‘de multiculturele samenleving af te schaffen,’ strafbaar was. Nu scheldt het nieuwe rechtse Franse politieke wonderkind Eric Zemmour jonge migranten uit voor ‘dieven,  moordenaars en verkrachters.’ In het Amerikaanse Congres noemt een Republikeinse vrouw een collega ‘terrorist.’ 
Ook in 1996 vonden heel wat Nederlanders het Janmaat-vonnis bekrompen, en ook toen klonk alom de mening dat in een democratie de vrijheid van meningsuiting vrijwel onbeperkt is. Janmaat werd gazien als gezien, maar verlaagde zich niet tot ordinaire scheldkanonnades. De rel tussen een aantal Republikeinse vrouwen is andere koek. De Republikeinse Lauren Boebert noemde haar Democratische collega Ilhan Omar, links en moslim, een ‘terrorist.’ Dat vond de Republikeinse Nancy Mace te ver gaan, en dat leidde weer tot een uitval van Marjorie Taylor Greene, die Mace verweet aan te schurken tegen een ‘Jihad Squad.’ 
Zemmour, zoon van Algerijnse immigranten, die in Frankrijk in de politieke arena treedt tegen Emmanuel Macron en Marine LePen, trekt alle registers open tegen immigratie en de islam. Daarvoor wordt hij regelmatig aangeklaagd, maar het lijkt hem alleen maar te sterken. 
Net als in veel landen, heeft corona, naast haat tegen migranten, een pole position veroverd in de strijd om de populistische gunst. Viroloog Marion Koopmans liet deze week wat zien van de dreigmail op Twitter waarmee ze wordt ondergesneeuwd, met termen als ‘jouw grote corona rotkop’ en ‘jij vuil goor monster van Dachau.’ 
Maar ook in de Tweede Kamer kunnen ze er wat van. In een debat over noodopvang voor asielzoekers deden PVV en Forum een wedstrijd ver-plassen. Markuszower van de PVV: “De continue en ongecontroleerde instroom van veelal kansarme, gevechtsklare, mannelijke, westerse cultuur hatende, want uit islamitische landen afkomstige immigranten walst Nederland plat.” Jansen van Forum: “Zonder immigranten hadden we al die criminaliteit en straatoverlast niet. Dan hoefden we onze natuur- en landbouwgronden niet op te offeren voor overtollige woningen. Dan was er gezelligheid en vertrouwen. Dan hoefden de deuren en de fietsen niet op slot. Dan hoefde je niet over je schouder te kijken bij een pinautomaat. Dan konden meisjes onbezorgd alleen over straat.” 
Het goede nieuws is dat de meerderheid van de kiezers, of het nu Frankrijk is of Nederland, dit soort vitriool langs zich af laat glijden. Maar het slechte nieuws is dit: een liberale democratie verzet zich tegen extremisme. Als het extremistische geluid niettemin prominent klinkt, verschuift er iets. Dan zegt de samenleving: we weten best hoe het hoort, maar er zijn mensen die er anders over denken. Dat extremisme promoveert tot ‘een van de meningen,’ is precies waarnaar zij streven. Dan is vitriool gewoon onderdeel geworden van de mainstream. 
Over Bernard Hammelburg
Buitenlandcommentator Bernard Hammelburg gaat in zijn column in op de zaken van wereldbelang en plaatst de internationale politiek in context. Luister live woensdagochtend om 06:25 in De Ochtendspits of wanneer je wilt via bnr.nl/bernard-hammelburg, Apple Podcast of Spotify.
See omnystudio.com/listener for privacy information.