Aanleiding: de verhoging van de benzineprijs. Maar dat kan niet de echte reden zijn. Benzine kostte in Iran tot voor kort 9 cent per liter. Dat is verhoogd tot 12 cent per liter, en wat de regering nu wil is een verdubbeling van die prijs als je meer gebruikt dan 60 liter per maand. Naar 24 cent dus. Eerst werd benzine nagenoeg weggegeven, nu betaal je een prikkie, dus zelfs in het verpauperde Iran is dat niet het einde van de wereld.
Het gaat dus niet om benzine, dat is hooguit de aanleiding. Net als bij de demonstraties tijdens wat we toen nog hoopvol de Arabische Lente noemden, zijn de Iraniërs, en vooral jongeren, de economische malaise en de uitzichtloosheid op de banenmarkt beu. Hetzelfde gebeurde twee jaar geleden, toen woedende Iraniërs ook de straat op gingen. De argumentatie is: het land wordt plat-geboycot door Amerika, en in wat mindere mate door Europa, maar de regering geeft miljarden uit aan de oorlog in Syrië, de financiering van Hezbollah en Islamitische Jihad en dat vermaledijde, geldverslindende nucleaire programma. Die geldsmijterij gaat ten koste van de burgers.
Precies dus wat Donald Trump, minister Pompeo van Buitenlandse Zaken en de onlangs ontslagen nationaal veiligheidsadviseur John Bolton voor ogen hadden: voer de sancties zo hoog op, dat het bewind van de moellahs van binnenuit wordt uitgerookt.
Was het maar zo simpel. In de eerste plaats is de meerderheid van wat wij oppositie noemen wel tegen de moellahs, maar helemaal niet pro-Amerika. In de tweede plaats kunnen de demonstranten niet op tegen de ijzeren vuist van de regerende elite. Iran is een bikkelharde dictatuur, die tegenstanders zonder enige scrupules executeert, die geen kritiek veelt en journalisten knevelt of in het cachot gooit, en de schijn ophoudt door de illusie te wekken dat er ook zogenaamde gematigde krachten zijn.
Alle reden dus tot zorg. We weten dat elke vorm van protest wordt neergemaaid, en gaan dan over tot de orde van de dag, met discussies over de zin van het redden van de nucleaire deal met Iran. Met of zonder hun breed geëtaleerde, versnelde nucleaire programma, weten we zeker dat die atoombom er niet is, en ook voorlopig niet komt. Maar de moord op wat Khamenei met dat vreselijke woord contrarevolutionairen en tuig noemt, is in het hier en nu.
Lees ook | Bernard Hammelburg, al vijftig jaar het buitenland binnen handbereik

See omnystudio.com/listener for privacy information.