Door Laurens Lagaaij

Ik ben dol op allerlei HBO-programma’s. Ik heb sommige series al drie keer van begin tot eind gekeken. Ik zou letterlijk colleges kunnen geven over The Wire en kan hele dialogen tussen Tony en Carmela Soprano dromen. Omdat ik een genadig persoon ben, onderwerp ik de mensheid slechts op spaarzame momenten aan mijn oraties. Maar nu we het er toch over hebben: hieronder drie gouden scènes uit een paar van mijn favoriete series. You’re welcome.
Deadwood - A Two-Headed Beast (S3E05):  Dan Dority vs. Captain Turner
De Show
Er wordt onder tv-recensenten die net als ik HBO op hun knieën aanbidden wel eens gesproken van ‘The Three Davids’. Daaronder vallen natuurlijk David Chase (Sopranos) en David Simon (The Wire, Generation Kill, Treme), maar ook David Milch. Deze schrijver is bekend van NYPD Blue en leverde aan HBO een van haar meest gelauwerde doch relatief onbeminde drama’s: Deadwood. Deze historische western kent helaas maar drie seizoenen, en is voortijdig gecanceld, maar gelukkig is er vorig jaar een film uitgekomen die het verhaal alsnog netjes afsluit. 
Zelf beschrijf ik de serie als een mix tussen Shakespeare en Tarantino: de dialogen vereisen haast een diploma Engelse literatuur, maar kennen ook meer ‘fucks’ en ‘cocksuckers’ dan een kamer vol pornosterren. Deadwood vertelt het verhaal van de gelijknamige nederzetting, illegaal gebouwd op het grondgebied van Native Americans. Het begint als een gehucht vol onverlaten en dronken gelukszoekers, vrij van bemoeienis en wetten, maar de opmars van de overheid en het grootkapitaal bereikt al gauw haar stadsgrenzen. 
De beslommeringen van allerlei figuren - waaronder een Machiavelliaanse pooier, een pathetische hoteleigenaar, een epileptische priester en een sheriff met een woedeprobleem - vormen de achtergrond van dit verhaal dat metafoor staat voor de ontstaansgeschiedenis van Amerika: een afgesproken leugen over beschaving, gelijkheid en zelfbeschikking die een geschiedenis verhult van geweld, winstbejag en uitbuiting. 

De Scène
Het derde seizoen beeldt de strijd af tussen saloonuitbater en de facto burgemeester van Deadwood, de meesterlijk gespeelde Al Swearengen (Ian McShane), en kapitalist George Hearst, een historische figuur die IRL de vader was van William Randolph Hearst, de krantenmagnaat die model stond voor Citizen Kane. Vol minachting walst Hearst het stadje binnen, nietsontziend in zijn doel om de lucratieve goudmijnen toe te eigenen. 
De aanvankelijk subtiele krachtmeting tussen Swearengen en Hearst loopt steeds hoger op, en kent haar eerste gewelddadige uitspatting als de twee rivalen hun dommekrachten erop uitsturen om eens te laten zien wie hier de broek aan heeft. Wat volgt is een van de meest brute en genadeloos realistische vechtscènes die ooit op camera is vastgelegd. Geen zwierige choreografie, maar twee massieve lichamen die op elkaar inbeuken met elke smerige techniek die voorhanden is. Bloed, zweet, modder, uitputting en de dood die op de loer ligt. Nog jaren voordat The Mountain korte metten maakte met de schedel van Oberyn Martell, gebruikte Dan Dority een vergelijkbare techniek op Captain Turner. Watch, enjoy, and be horrified.

The Sopranos – Pine Barrens (S3E11):  ‘The guy’s an interior decorator!’
De Show
Whaddya, bustin’ my balls or somethin’? Je kent The Sopranos wel. Luister anders nog eens naar onze HBO-aflevering.
De Scène
Het mooie aan deze serie is dat het meer doet dan psychologisch drama serveren, personages whacken en een spiegel voorhouden aan de deprimerende leegheid van het Amerikaanse bestaan. Er valt ook ontzettend veel te lachen. 
Een terugkerende bron van humor is dat de meeste maffiosi niet bepaald de slimste types zijn. Aldus laten de schrijvers personages expres verhaspelingen van bekende citaten, termen of uitdrukkingen maken. Denk aan een Bobby Baccala, die verwijzend naar de middeleeuwse profeet Nostradamus (wat nogal lijkt op 'Notre Dame') zegt: 'You know, Quasimodo predicted all this years ago!' 
Ik zou dus makkelijk een explosieve scène kunnen kiezen waarin acteurs James Gandolfini en Edie Falco op meesterlijke wijze laten zien hoe een huwelijk gebaseerd op bloedgeld implodeert, maar in plaats daarvan kies ik voor een van de grappigste dialogen van de show. Die komt voor in aflevering Pine Barrens, geregisseerd door Steve Buscemi, die later in seizoen 5 de neef van Tony speelt en bekend is van zowel zijn vele iconische rollen als zijn kraakheldere vissenogen. 
De plot is dat Christopher en Paulie de simpele klus krijgen om geld op te halen bij een Russische gangster thuis. Een akkefietje over een afstandsbediening escaleert snel en leidt er uiteindelijk toe dat Paulie en Chris de arme man doodslaan. Omdat Tony een soort bondgenootschap heeft met de Russen moet het lijk stiekem verdwijnen, dus ze rijden naar een afgelegen bos om het te begraven. Bij aankomst blijkt de Rus echter minder dood dan gehoopt. Hij zet het op een lopen, waarop de simpele klus verandert in een helse klopjacht annex overlevingstocht door de sneeuw, die de band tussen de twee verdwaalde mobsters danig op de proef stelt. Als ze tussentijds verslag doen bij Tony, komen ze erachter dat hun doelwit ook nog eens niet de minste is… ondanks dat zijn huis er níet uitziet.

The Leftovers - I Live Here Now (S2E10): Homeward Bound
De Show
In onze HBO-episode was een van mijn absolute aanraders The Leftovers, gemaakt door Damon Lindelof, het brein achter Lost en grote Emmy-winnaar Watchmen. Als Deadwood al onbemind was, dan was deze serie ongetwijfeld het lelijke eendje van HBO. Het eerste seizoen werd slecht bekeken, en dat werd in de daarop volgende seizoenen steeds minder. Best begrijpelijk, want de serie is vaak heftig, deprimerend en bij vlagen absurd en ongrijpbaar. 
Maar net als in het sprookje van Andersen kent dit lelijke eendje een enorme schoonheid die zich mettertijd onthult, voor diegenen die het geduld geven en accepteren dat ze niet alles zullen begrijpen - dat onbegrip is, zo zullen alerte kijkers snel door hebben, precies de bedoeling. Net als de personages worden zij geteisterd door een tragisch mysterie: hoe kan het dat op een noodlottige dag zomaar twee procent van de hele wereldbevolking is verdwenen? 
De titulaire overblijvers op aarde klampen zich in hun existentiële trauma vast aan alles wat nog steun en zekerheid biedt: religie, wetenschap, routine, familie, of een gestoorde cult. De serie speelt daarbij ook met het blinde geloof van de personages in hun verklaringen voor deze absurde wereld: het zou kunnen dat er inderdaad bovennatuurlijke krachten bestaan, maar evengoed kan het dat we een vertekend beeld zien door de ogen van compleet doorgedraaide mensen.
De Scène
In seizoen 2 laat protagonist Kevin Garvey zijn baan als politieagent achter en verhuist hij met zijn nieuwe, bijeengeraapte gezin naar een plaats die onaangetast is door ‘De Grote Verdwijning’. Het is een bedevaartsoord geworden voor heilzoekers die menen dat God dit stadje met een reden gespaard heeft. Maar al meteen blijkt dat de veiligheid en stabiliteit die iedereen zoekt ook hier niet te vinden is. 
Zonder al te veel te spoilen zal ik zeggen dat de serie een Twin Peaks-achtige wending neemt. Kevin bevindt zich in een andere realiteit (althans, dat lijkt hij zelf te geloven) waar hij een rol moet vervullen om weer terug te keren naar huis. De opdracht die hij daartoe krijgt komt hem voor als idioot en onbenullig: hij moet karaoke zingen. Met frisse tegenzin zet hij een cover in van Simon & Garfunkels Homeward Bound. Wat houterig begint, verandert in een prachtige amateurversie als Kevin gaandeweg tijdens het zingen realiseert wat thuis voor hem betekent en hoevéél het voor hem betekent. De lichte snik die acteur Louis Theroux erin gooit doet het hem. Wat een scène, wat een show.