Ondertussen in de kosmos

Ondertussen in de kosmos  /  22-04-2024

Het lijkt zo onschuldig, maar dat is het volgens gezondheidswetenschappers niet: zitten. De meeste Nederlanders brengen namelijk veel te veel uren achter elkaar zittend door. Wat doet dat met je lichaam? En hoe kun je jezelf met een paar slimme ingrepen in je dagelijks leven actiever krijgen? Hoogle...

Ondertussen in de kosmos  /  15-04-2024

Blinden weer laten zien en verlamden hun stem teruggeven. Met geïmplanteerde computerchips en kunstmatige intelligentie worden patiënten geholpen op manieren die tot voor kort science fiction leken. Ondertussen dromen sommige tech-ondernemers al van hersenimplantaten voor het grote publiek, om ons...

Ondertussen in de kosmos  /  08-04-2024

De nieuwe ruimtetelescoop James Webb kan ongekend diep in het heelal kijken, helemaal tot aan de kindertijd van onze kosmos. Daar zien wetenschappers sterrenstelsel die zich wel heel raar lijken te gedragen. 'Alsof je ineens een kleuter van 1 meter 80 ziet.' Onze kosmisch expert George van Hal neemt...

Ondertussen in de kosmos  /  01-04-2024

Wetenschappers slaan alarm: de vaccinatiegraad daalt, uitbraken van vergeten ziektes dreigen, de eerste brandhaardjes zijn nog maar het begin. Maar welk onheil hangt er precies in de lucht? We leven toch in een totaal andere wereld dan toen ziektes als polio en mazelen voor het eerst om zich heen gr...

Ondertussen in de kosmos  /  25-03-2024

Het aantal mensen dat stemt op radicaal-rechtse partijen groeit in Europa. Hoe weten deze politici hun gedachtengoed ‘mainstream’ te maken? Redacteur sociale wetenschappen Margriet Oostveen interviewde wetenschappers en komt tot 10 populistische gereedschappen waarmee je de communicatiestrategie...

Ondertussen in de kosmos  /  18-03-2024

Vroeg opstaan en direct daglicht opzoeken, sporten en geconcentreerd werken met je telefoon uit. De Amerikaanse neurologiehoogleraar Andrew Huberman doet het elke dag en is een van de aanhangers van de #morningroutine. Hierbij plaatsen mensen op social media filmpjes van hun ochtendroutine, die soms...

Ondertussen in de kosmos  /  11-03-2024

Wetenschappers zijn een van de grootste medische doorbraken ooit op het spoor. Mensen met erfelijke ziekten zouden met een gerichte knip in hun dna zomaar eens genezen kunnen worden. De eerste resultaten zijn spectaculair. Kan deze doorbraak het leven van de Nederlandse Björn (5) verbeteren? Wetens...

Ondertussen in de kosmos  /  04-03-2024

Ze zijn één van de grote mysteries in de wetenschap: wolken. Want soms zorgen wolken voor verkoeling, en soms houden ze de warmte juist vast. Wetenschappers beginnen nu eindelijk te begrijpen wat de invloed is van allerlei soorten wolken en stofdeeltjes op ons klimaat. Sommige wetenschappers wille...

Ondertussen in de kosmos  /  26-02-2024

Wetenschappers doen aan de lopende band de meest spectaculaire historische ontdekkingen. Althans, wie afgaat op nieuwskoppen als 'Romeinse horrorbakkerij voor slaven ontdekt' of 'Zo klinkt de stem van een 3 duizend jaar oude Egyptische mummie'. Maar achter die nieuwskoppen schuilt een duistere werel...

Ondertussen in de kosmos  /  19-02-2024

Gedachteloos spoelen we na een wc-bezoek alles weg richting riool, maar daarmee gaan waardevolle stoffen verloren die wereldwijd steeds schaarser worden. Verslaggever Pieter Hotse Smit ging op bezoek bij wetenschappers en bewoners die nu al proberen om dat 'goud' uit urine en poep terug te winnen. E...

Ondertussen in de kosmos  /  12-02-2024

Meisjes komen steeds vroeger in de puberteit. In anderhalve eeuw tijd daalde de leeftijd waarop ze voor het eerst ongesteld worden met zo’n 3 jaar. Hoe komt dit? En welke gevolgen heeft het als je lichaam zich sneller ontwikkelt dan je brein? Kaya Bouma, redacteur psychologie, vertelt erover.Lees...

Ondertussen in de kosmos  /  05-02-2024

Van 'America First!' (Trump) tot 'Nederlander weer op één!' (Wilders): veel kiezers stemmen op partijen die inspelen op nationalistische gevoelens. Wat maakt nationalisme zo verleidelijk? Hoe is nationalisme ontstaan? Wat zijn de voordelen en wanneer slaat het om naar een gevaarlijke variant? Een...

Ondertussen in de kosmos  /  26-01-2024

Sieraden, foto's en andere dierbare bezittingen die Nederlanders bij het binnengaan van concentratiekampen moesten afstaan aan de Nazi's; archieven blijken er vol mee te liggen. De nabestaanden werden na de oorlog niet gevonden. Volkskrant-journalist Ellen de Visser besloot samen met amateur-histori...

Ondertussen in de kosmos  /  22-01-2024

Natuurkundigen zijn in de ban van een mysterie rond de zwaartekracht. Het lijkt zo simpel: het is de kracht waardoor we op de grond blijven staan en waardoor een appel uit een boom op de grond valt. Toch snappen wetenschappers nog niet exact hoe zwaartekracht werkt. Nu lijkt er iemand met een oploss...

Ondertussen in de kosmos  /  15-01-2024

Het aantal mensen met parkinson is in Nederland in 10 jaar tijd met 30 procent gestegen. Wereldwijd is het de snelst groeiende hersenziekte. Wat is hier aan de hand? En wat is de rol van pesticiden? Wetenschapsjournalist Ronald Veldhuizen sprak met patiënten en wetenschappers en zocht het tot de bo...

Ondertussen in de kosmos  /  08-01-2024

Internet dat uitvalt, piloten die niet met elkaar kunnen communiceren, en astronauten die moeten schuilen achter watertanks. Het zijn mogelijke gevolgen van zonnevlammen, de krachtigste explosies van ons zonnestelsel. Wat zijn zonnevlammen precies? En moeten we ons zorgen maken om de gevolgen? Tonie...

Ondertussen in de kosmos  /  01-01-2024

Ben je op 1 januari wakker geworden met een flinke kater? Dan dacht je misschien: 'Ik drink nooit meer.' Toch zijn de meeste mensen de pijn een paar dagen later alweer vergeten en daarmee het voornemen om de drank te laten staan ook. Wat weten we eigenlijk over de kater? Is er iets tegen te doen? En...

Ondertussen in de kosmos  /  25-12-2023

Medicijnen die obesitas of het postcovidsyndroom kunnen terugdringen, een spijtbetuiging van de psychiatrie aan lhbti-personen en een 4000 jaar oude zonnekalender die in de grond bij Tiel werd gevonden: in zo'n beetje elk vakgebied bereikte de wetenschap dit jaar wel een doorbraak. De wetenschapsred...

Ondertussen in de kosmos  /  18-12-2023

Bohemian Rhapsody staat dit jaar wéér bovenaan de Top2000. Maar waarom? Wat zorgt er nou voor dat sommige liedjes de tand des tijds doorstaan en andere slechts een zomerhit blijven. Bestaat er zoiets als een hitformule? En wat valt nog meer op aan de Top2000 dat we wetenschappelijk kunnen verklare...

Ondertussen in de kosmos  /  11-12-2023

'Taxes, taxes, taxes', zei Rutger Bregman een paar jaar geleden in Davos tegen een groep miljonairs. Hoe meer geld je hebt, hoe meer je voor jezelf houdt. Toch hoeven belastingen niet het enige antwoord te zijn: filantropen kunnen en willen nu al meer doen met hun geld, vertellen twee hoogleraren fi...

Ondertussen in de kosmos  /  04-12-2023

Mensen doen er doorgaans twee weken over, kunstmatige intelligentie kan een type tumor bij kinderen al tijdens de eerste operatie herkennen. AI komt in rap tempo de gezondheidszorg binnen en dat heeft grote gevolgen voor zowel artsen als patiënten. Zorgverslaggever Michiel van der Geest neemt ons m...

Ondertussen in de kosmos  /  27-11-2023

Bijna 2 miljoen mensen lopen rond met klachten die voldoen aan de criteria van een angststoornis. Dieuwke Tazelaar vertelt hoe zij worstelt met angst en wat haar helpt om daarmee om te gaan. Verslaggever Kaya Bouma legt uit welke therapieën er zijn en wat de nieuwste ontwikkelingen zijn in de weten...

Ondertussen in de kosmos  /  20-11-2023

Je mag rijden op een tractor, fulltime werken en zelf beslissen over medische behandelingen. Maar stemmen mag nog niet als je 16 wordt, terwijl internationaal voorzichtig steeds meer landen de stemgerechtigde leeftijd verlagen. Wetenschapsredacteur Maartje Bakker vroeg psychologen en politicologen n...

Ondertussen in de kosmos  /  13-11-2023

Zo zien wetenschappers ze zelden: een relatief onschuldige storm die in een paar uur uitgroeit tot een extreem krachtige orkaan. Het overkwam Mexico onlangs. Hoe kan zo'n orkaan uit het niets ontstaan? Klimaatverandering speelt een hoofdrol, zien wetenschappers, die ook opschrikken van het laatste n...

Ondertussen in de kosmos  /  06-11-2023

Murw gebeukt door de grote hoeveelheid vragenlijsten en teleurgesteld over het uitblijven van resultaten laten bewoners in kwetsbare wijken brieven van wetenschappers steeds vaker ongeopend. Het gevolg: de samenleving weet niet goed welke problemen op deze plekken spelen. In Rotterdam-Zuid besloten...

Ondertussen in de kosmos  /  30-10-2023

Volgens veel wetenschappers heeft de wereld te maken met een zesde massa-extinctie, een grote uitstervingsgolf van planten en dieren. Nederland doet het extra slecht: ten opzichte van het jaar 1700 is nog slechts 15 procent van de biodiversiteit over, wereldwijd is dat 70 procent. Verslaggever Maart...

Ondertussen in de kosmos  /  23-10-2023

Chatbots zijn aan hun volgende revolutie begonnen. Eerst konden ze alleen teksten verwerken, inmiddels kunnen ze ook luisteren, praten en beelden herkennen. Toon bijvoorbeeld met je mobiel de inhoud van je voorraadkast en de nieuwe generatie chatbots komt met recepten wat je ervan kan koken. Techred...

Ondertussen in de kosmos  /  16-10-2023

Wetenschappers slagen er steeds beter in om duizenden jaren oud dna van mensen te vinden én uit te lezen. Dat oeroude dna werpt soms een totaal nieuwe blik op hoe onze verre voorouders leefden. Met Eveline Altena, archeoloog en expert 'ancient dna' bij het LUMC en wetenschapsredacteur Maarten Keule...

Ondertussen in de kosmos  /  09-10-2023

Hoe ga je om met rebellerende kleuters? Of zwijgende pubers? Al ruim vijf jaar schrijft Anna van den Breemer de opvoedrubriek in de Volkskrant, waarvoor ze enorme hoeveelheden pedagogen, wetenschappers en andere experts sprak. Dit leidt regelmatig tot verrassende inzichten waar je ook echt iets aan...

Ondertussen in de kosmos  /  02-10-2023

Grote kans dat je deze week tussen de winnaars van de Nobelprijs vooral oude mannen ziet. Onze Scandinaviëcorrespondent Jeroen Visser bezocht in Zweden het statige hoofdkwartier van de Nobelprijzen, interviewde hoofdrolspelers en legt uit hoe de organisatie met dit ongemak omgaat. Wetenschapsredact...

Ondertussen in de kosmos  /  25-09-2023

De T-rex liep niet stampend, maar soepel rond en dinosauriërs zijn niet grauw, maar hadden felle kleuren.Ideeën over hoe dino's echt leefden, zijn de afgelopen decennia flink veranderd. Nu Jurassic Park 30 jaar bestaat, bekijken we hoe ons beeld door deze film werd gekleurd. Hoe realistisch was de...

Ondertussen in de kosmos  /  18-09-2023

Je hoort het steeds vaker om je heen: mensen die zeggen overprikkeld te zijn. Op sommige universiteiten worden zelfs al prikkelvrije ruimtes ingericht, op scholen gaat de mobiele telefoon in de ban en zitten kinderen soms met geluidsdempers op hun oren. Kunnen we al die moderne prikkels niet meer aa...

Ondertussen in de kosmos  /  11-09-2023

Voor het eerst zijn wetenschappers erin geslaagd een varkensembryo te kweken met min of meer menselijke nieren. Dat biedt voor de toekomst hoop voor het tekort aan donororganen, al roept het ook weer nieuwe ethische dilemma's op. Ook voor andere toepassingen lukt het wetenschappers steeds beter om m...

Ondertussen in de kosmos  /  04-09-2023

Zijn vrouwen betere leiders, bijvoorbeeld omdat ze minder oorlogszuchtig zijn of beter om kunnen gaan met een crisis? Wetenschappers bekijken dit vraagstuk van alle kanten, van het dierenrijk tot de boardroom. Met verrassende uitkomsten. Natuurredacteur Jean-Pierre Geelen en redacteur sociale wetens...

Ondertussen in de kosmos  /  28-08-2023

Wat gebeurt er 's nachts in je brein? Soms dromen we over de meest avontuurlijke achtervolgingen, maar andere nachten gaat het malen over werk door. Waarom dromen we eigenlijk? Redacteur psyche en brein Kaya Bouma ging langs in een Nederlands slaaplab. Host Tonie Mudde bespreekt met haar de onderzoe...

Ondertussen in de kosmos  /  21-08-2023

Stel je zou naar het einde van het heelal kunnen reizen, in wat voor afgrond kijk je dan? Of is er helemaal geen buitengrens en gaat het universum eeuwig door? Host Tonie Mudde onderzoekt het met correspondent kosmos, George van Hal. Montage: Sofia RobbenEindredactie: Corinne van Duin, Julia van Ale...

Ondertussen in de kosmos  /  14-08-2023

Na de opmars van verbazingwekkend goede chatbots als ChatGPT, filosoferen wetenschappers over de volgende stap voor kunstmatige intelligentie. Want wij kunnen gevoelens projecteren op apparaten. Maar kan AI ook gevoelens voor ons krijgen? Host Tonie Mudde onderzoekt deze vraag met redacteur AI Laure...

Ondertussen in de kosmos  /  07-08-2023

Waarom zijn sommige mensen zo optimistisch ingesteld, terwijl anderen het glas altijd half leeg vinden? Wetenschappers beginnen te ontdekken hoe die verschillen tussen mensen ontstaan, en hoe het mogelijk is dat sommige mensen zelfs bij enorme tegenslag de wereld door een positieve bril blijven beki...

Ondertussen in de kosmos  /  24-07-2023

Zijn we alleen in het heelal? Het is een vraag die de mensheid al eeuwen bezighoudt, en ook onze lezers en luisteraars stuurden 'm vele malen in. Goed nieuws: we leven nu in het tijdperk waarin wetenschappers eindelijk over de instrumenten beschikken om het antwoord te kunnen vinden. Sterker nog: mi...

Ondertussen in de kosmos  /  10-07-2023

Hoe weten schildpadden nou eigenlijk waar ze naartoe moeten zwemmen? En waarom zijn apen zo bang voor slangen? Het instinct van dieren blijft raadselachtig. Presentator Tonie Mudde en wetenschapsredacteur Ronald Veldhuizen verklaren waar het vandaan komt, en of instinct genetische aanleg is. Montage...

Ondertussen in de kosmos  /  26-06-2023

Moorden. Zedenmisdrijven. Afpersing. Achter een heftig delict gaat soms een hersenaandoening schuil, weten onderzoekers van het Pieter Baan Centrum inmiddels. In de pas opgerichte neuropoli nemen ze het brein van verdachten onder de loep. Soms proberen criminelen zelfs hersenschade te faken, in de h...

Ondertussen in de kosmos  /  12-06-2023

Aan de lopende band verschijnen nieuwe kankermedicijnen op de markt. Fijn, want kanker is nog steeds doodsoorzaak nummer 1. Maar hoe goed werken al die nieuwe kankermedicijnen, waar vaak ook nog een flink prijskaartje aan hangt, nou echt? Zorgverslaggevers Ellen de Visser en Michiel van der Geest ve...

Ondertussen in de kosmos  /  29-05-2023

Op kleine schaal lukt het al: moleculen die op twee plekken tegelijk zijn en kristalletjes die simultaan twee kanten op trillen. Hoe kan dat? En zou je het ook met grotere objecten kunnen doen? Hoe ver laat de grens van de compleet bizarre quantumwereld van de kleinste deeltjes zich oprekken richtin...

Ondertussen in de kosmos  /  15-05-2023

Voor het eerst sinds de coronacrisis kwam de crème de la crème van de Europese virologie weer bij elkaar. Aanwezig in het Poolse Gdansk, bij die European Society for Virology: 600 virologen en 1 journalist. Maarten Keulemans is zijn naam, en hij deelt de nieuwste spannende inzichten, van citroenvo...

Ondertussen in de kosmos  /  01-05-2023

De ruimte tussen de sterren lijkt misschien leeg, maar zit in werkelijkheid tjokvol stof, gas en krachtige kosmische straling. Nu de aarde heel langzaam op weg is naar nieuw, mogelijk zelfs gevaarlijk terrein, is het tijd voor een spoedcursus kosmisch spul. Met: George van HalPresentatie: Tonie Mudd...

Ondertussen in de kosmos  /  17-04-2023

In hersenen turen om daar te zien waar mensen aan denken of wat ze willen zeggen. Wetenschappers slagen er steeds beter in, met hulp van hersenscanners en kunstmatige intelligentie. Het kan bijvoorbeeld patiënten helpen met locked-in syndroom, die anders niet met de buitenwereld kunnen communiceren...

Ondertussen in de kosmos  /  31-03-2023

Een van de meest opmerkelijke sabotage-acties van de tweede wereldoorlog speelde zich af in concentratiekamp Buchenwald. Daar moesten gevangenen met kennis van biologie een vaccin maken tegen de vlektyfus, een ziekte die destijds voor vele doden zorgde. De leider van het lab bedacht een list: de Naz...

Ondertussen in de kosmos  /  27-03-2023

Dit wordt misschien wel onze meest ambitieuze aflevering tot nu toe. In 25 minuten leggen we je uit wat supergeleiding is en hoe dit voor een energierevolutie kan zorgen. Ook vertellen we over twee andere onderwerpen waar wetenschappers bijzonder opgewonden van raken, kosmische inflatie en nieuwe sc...

Ondertussen in de kosmos  /  10-03-2023

Dit weekend blokkeren klimaatactivisten naar verwachting opnieuw de A12 bij Den Haag. Eerder lijmde een activist zich vast aan een talkshowtafel en werd er soep gegooid richting wereldberoemde schilderijen. Het past in een trend van opvallende, ontregelende acties om de aandacht op het klimaat te ve...

Ondertussen in de kosmos  /  27-02-2023

Binnenkort gaat hij dan echt gelanceerd worden, de Starship van Elon Musk. Het is de grootste raket die de mensheid ooit bouwde, hoger nog dan de Domtoren in Utrecht. Wat is Musk daar allemaal mee van plan? Ruimtevaartexperts zien in Starship het eerste ruimtevaarttuig dat daadwerkelijk in staat is...

Ondertussen in de kosmos  /  09-02-2023

De Verenigde Staten schoten onlangs een mysterieuze ballon uit de lucht. Een spionageballon, volgens de Amerikanen, met daaronder een lading zo groot als 3 schoolbussen. Hoogste tijd voor een spoedcursus ballonkunde voor beginners, want hoe stuur je zo'n gevaarte? Hoe werkten de beruchte ballonbomme...

Ondertussen in de kosmos  /  30-01-2023

De bestorming van parlementsgebouwen in de Verenigde Staten en Brazilië. De verijdelde coupepoging in Duitsland. De oorlog in Oekraïne. Lijkt het maar zo, of zijn er ineens wel érg veel conflicten in de wereld? Sommige wetenschappers zijn niet verbaasd en zien een verband met de coronacrisis. Wan...

Ondertussen in de kosmos  /  16-01-2023

Herrie, vervuiling, CO2-uitstoot:  vliegtuigen hebben veel grote nadelen. Valt daar nou echt niks aan te doen? Jazeker, want er komen steeds stillere en schonere vliegtuigen aan. Soms met wonderlijke vernieuwingen, zoals vliegen op gerecycled frituurvet. En waar blijven toch die elektrische vliegtu...

Ondertussen in de kosmos  /  02-01-2023

Maak een portret van mij in de stijl van Rembrandt. Schrijf een ontroerende huwelijksspeech. Kunstmatige intelligentie doet het allemaal, en nieuwe supergebruiksvriendelijke apps veroveren het grote publiek. Wat kan er allemaal al en waar gaat dit heen? Techjournalisten Simoon Hermus en Laurens Verh...

Ondertussen in de kosmos  /  12-12-2022

Spectaculair nieuws: wetenschappers slaagden erin om 2 miljoen jaar oud dna op Groenland uit te lezen, om zo te ontdekken hoe de natuur er destijds uitzag. Waar nu niets dan ijs en steen is, was toen een bos waar zelfs een soort olifanten rondliepen. Het onderzoek is ook van actueel belang omdat het...

Ondertussen in de kosmos  /  28-11-2022

Het is zo'n vraag die vroeger vooral schaatsliefhebbers bezighield, maar die met de oorlog in Oekraïne ineens van groot geopolitiek belang is: hoe koud gaat het worden deze Nederlandse winter? Als het echt koud wordt, dan zijn er gelukkig allerlei slimme manieren om energie te besparen. Maar wat he...

Ondertussen in de kosmos  /  14-11-2022

Waarom hield Hitler niet van voetbal? Wie heeft ooit bedacht dat je bij voetbal met elf tegen elf speelt? Verbroedert voetbal, of zorgt het juist voor extra conflict? We bekijken volkssport nummer 1 door een wetenschappelijke bril met Mark van Vugt, hoogleraar evolutionaire psychologie en co-auteur...

Ondertussen in de kosmos  /  28-10-2022

We zitten al diep in de herfst, maar de temperaturen lopen ook in Nederland op tot boven de twintig graden. De VN bevestigde deze week dat meer dan anderhalve graad opwarming van de aarde onvermijdelijk is. Deze schade is onomkeerbaar, en steeds grotere klimaatrampen komen hierdoor alsmaar dichterbi...

Ondertussen in de kosmos  /  17-10-2022

Science fiction werd werkelijkheid deze week. Wetenschappers slaagden er voor het eerst in om een asteroïde van koers te laten veranderen, door er een ruimtesonde tegenaan te laten knallen. Zijn we op aarde voortaan veilig voor de inslag van grote brokken ruimtepuin? Of lopen we nog steeds risico...

Ondertussen in de kosmos  /  04-10-2022

Zou het niet mooi zijn als mens en dier met elkaar konden spreken? Met kunstmatige intelligentie hopen wetenschappers een ‘Google Translate voor dieren’ te maken. Met Leonie Cornips, die vertelt over haar jarenlange onderzoek over koeientaal, en natuurredacteur Jean-Pierre Geelen kijken we naar...

Ondertussen in de kosmos  /  19-09-2022

Te droog? Dan stuur je toch gewoon een vliegtuig de wolken in om daar regen te maken. Tientallen landen blijken al te werken met zogeheten cloud seeding, om zelf te kunnen bepalen waar en wanneer het regent. Critici vrezen dat er nieuwe conflicten kunnen ontstaan, bijvoorbeeld doordat landen elkaar...

Ondertussen in de kosmos  /  05-09-2022

In iedere oorlog, nu ook in Oekraïne, blijken mensen in staat tot het plegen van de meest gruwelijke daden. Wat bezielt hen? Zijn dit uitzonderlijke types of is iedereen tot marteling en andere wreedheden in staat zodra hij of zij in een oorlogssituatie komt? Een gesprek met redacteur sociale weten...

Ondertussen in de kosmos  /  15-08-2022

De vraag fascineert wetenschappers al eeuwen: hoe is alles om ons heen ooit ontstaan? George van Hal, onze sterrenkunde-expert, sprak met wetenschappers over de nieuwste inzichten over die brandende vraag. Om daarbij tot de schokkende ontdekking te komen dat zo’n beetje elke sterrenkundige de term...

Ondertussen in de kosmos  /  01-08-2022

Ze drinken, slapen en brabbelen, maar wat gaat er eigenlijk om in de hoofden van baby's? De wetenschapsredactie van de Volkskrant duikt deze zomer op haast onmogelijk te beantwoorden vragen, en zoekt met wetenschappers naar inzichten. Onze redacteur psychologie Kaya Bouma bezocht het babylab voor ex...

Ondertussen in de kosmos  /  18-07-2022

Bestaat God, of een andere hogere macht die ons leven op aarde stuurt? De wetenschapsredactie van de Volkskrant duikt deze zomer op haast onmogelijk te beantwoorden vragen, en zoekt met wetenschappers naar inzichten. Maarten Keulemans vertelt over experimenten met een 'Godhelm' en met zieke proefper...

Ondertussen in de kosmos  /  04-07-2022

Ze zagen eruit als geribbelde badmatten of als rechtopstaande vogelveren. We duiken een half miljard jaar terug de tijd in, naar het moment waarop de eerste dieren ontstonden. Een periode waarin de evolutie extreem aan het experimenteren was. Langzaam maar zeker beginnen wetenschappers zicht te krij...

Ondertussen in de kosmos  /  16-06-2022

Niet zo lang geleden was het 38 graden op Siberië. Op Siberië! En in India en Pakistan was het dit voorjaar zo heet dat mensen niet meer buiten konden zijn, en de vogels van de hittestress uit de lucht vielen. Regelmatig zien klimaatwetenschappers weersextremen die zelfs hun stoutste verwachtingen...

Ondertussen in de kosmos  /  07-06-2022

Van troepenbewegingen tot oorlogsmisdaden, bij de oorlog in Oekraïne worden we overspoeld met satellietbeelden met ongekende nauwkeurigheid. Vanuit de ruimte zou je zelfs kunnen zien welk tijdschrift een soldaat op de grond leest. Hoe komen dit soort beelden tot stand, hoe bepalend zijn ze voor het...

Ondertussen in de kosmos  /  23-05-2022

Het is misschien wel het belangrijkste dat je doet in je leven: slapen. Een gesprek met Steven Laureys, wereldberoemd hoogleraar gespecialiseerd in bewustzijn, over hoe in de moderne tijd onze slaap onder druk staat en wat daarvan de gevolgen zijn. Hij schrijft erover in zijn net verschenen 'Het no-...

Ondertussen in de kosmos  /  05-05-2022

Het gaat hard met de Einstein Telescoop, een nieuw instrument dat wetenschappers in Nederland willen bouwen. Om precies te zijn: onder de bodem van de Limburgse heuvels. Het kabinet maakte er onlangs vele miljoenen voor vrij, en onderzoekers werken al druk aan een schaalmodel. De echte telescoop kri...

Ondertussen in de kosmos  /  22-04-2022

Waar de een amper iets merkt van het coronavirus, houdt een ander maanden of soms zelfs jaren klachten. Internist-oncoloog Josefine Schopman veranderde na een covid-infectie van een gezonde vrouw in een patiënt voor wie zelfs het aankleden al een onmogelijke inspanning is. Samen met zorgverslaggeve...

Ondertussen in de kosmos  /  06-04-2022

Niks hielp Lisette (115kg) om af te vallen, totdat ze als proefpersoon meedeed aan een experiment. Met hulp van een dagelijkse injectie vlogen de kilo's eraf, en bléven ze eraf. Medicijnen voor mensen met ernstig overgewicht zijn aan een duidelijke opmars bezig, want er komt ook een afslankpil aan....

Ondertussen in de kosmos  /  17-03-2022

Voor het eerst sinds de Koude Oorlog heerst er weer een grote nucleaire dreiging boven Europa. In Oekraïne bevinden zich liefst 15 kerncentrales in oorlogsgebied. Ondertussen dreigt Poetin met atoombommen. George van Hal en Maarten Keulemans brengen de nucleaire risico’s in kaart. Zo rekenden wet...

Ondertussen in de kosmos  /  01-03-2022

Ruimte-parasols, CO2-zuigers, de wolken manipuleren. Sommige wetenschappers werken aan een plan B voor de klimaatcrisis, radicale oplossingen om de aarde af te koelen voordat het helemaal mis gaat. Te gevaarlijk om überhaupt over na te denken, zo'n plan B, vinden critici. Maar misschien is het juis...

Ondertussen in de kosmos  /  11-02-2022

Achtergelaten gereedschappen en zelfs een verfschilfertje schieten als kosmische kogels rond de aarde. Ruimtepuin is een exponentieel groeiend probleem, signaleren ruimtevaart-experts. Recent vond al een experiment plaats met een soort kosmische afvalwagen, maar of dat de oplossing is? Met George va...

Ondertussen in de kosmos  /  27-01-2022

De Nederlandse arts Marie Stoppelman kon concentratiekamp Auschwitz alleen overleven door assistente te worden van Josef Mengele, de beruchte kampdokter die verschrikkelijke experimenten uitvoerde op de gevangenen. Volkskrant-redacteur Ellen de Visser reconstrueerde haar verhaal, dat een unieke kijk...

Ondertussen in de kosmos  /  13-01-2022

Terwijl hij stevig baalt van een coronabesmetting thuis probeert wetenschapschef Tonie Mudde toch dankbaar te zijn voor de kleine dingen die goed gaan. Want: dagelijks stilstaan bij waar je dankbaar voor bent kan je geluk aanzienlijk vergroten, blijkt uit onderzoek. Ernst Bohlmeijer (Universiteit Tw...

Ondertussen in de kosmos  /  28-12-2021

Om verre planeten te verkennen, gaan ontdekkingsreizigers in sciencefictionfilms met de lichtsnelheid of sneller. Tot voor kort dachten wetenschappers dat die lichtsnelheid onbereikbaar was voor mensen, maar de laatste tijd staan er onderzoekers op die zeggen: het kan wél. Met Volkskrant-ruimtevaar...

Ondertussen in de kosmos  /  10-12-2021

Ruim dertig jaar werd eraan gewerkt, met duizenden wetenschappers, en nu is hij eindelijk klaar voor lancering. De James Webb Telescoop, ook wel bekend als de opvolger van de beroemde Hubble telescoop, gaat vanuit de ruimte turen naar de babyjaren van ons heelal. We bespreken het met hoogleraar astr...

Ondertussen in de kosmos  /  02-12-2021

Maarten Keulemans wordt niet vrolijk van de omikronvariant. Zelfs als die twee keer zo onschuldig is, maar wel twee keer zo snel rondgaat, hebben we nog steeds een enorm probleem. Nog een golfje en we zijn er vanaf? Dat zit er voorlopig niet in. Moeten we dan voortaan Kerst in de zomer gaan vieren?...

Ondertussen in de kosmos  /  29-11-2021

De aarde warmt in rap tempo op, maar we doen nog steeds te weinig om dit tegen te gaan. Uit onderzoek blijkt dat we door ons gedrag te veranderen de opwarming van het klimaat kunnen beperken tot maar liefst 1,5 graden. Dat is makkelijk gezegd, maar is dit wel zo simpel? Wat is er nodig om alle Neder...

Ondertussen in de kosmos  /  19-11-2021

Hoe zorgen we ervoor dat elke Nederlander meehelpt de opwarming van de aarde tegen te gaan? En maken burgers zich eigenlijk wel genoeg zorgen over het klimaat? n een ideale wereld zet elke Nederlander alles op alles om de opwarming van de aarde tegen te gaan, maar de realiteit is anders. Yvonne de K...

Ondertussen in de kosmos  /  10-11-2021

In deze aflevering zoomen we in op de vroege geschiedenis van het internationale klimaatbeleid. Hoe is het Intergovernmental  Panel on Climate Change, kortweg IPCC, ontstaan? En hoe reageerde destijds de internationale politiek op het nieuws dat de aarde opwarmt? De eerste generatie klimaathoogle...

Ondertussen in de kosmos  /  29-10-2021

Zal er in 2045 nog nauwelijks ijs op de Noordpool liggen? En ligt ons land dan volledig onder water? Poolwetenschapper en bekende weerman Peter Kuipers Munneke doet onderzoek naar de smeltende poolkappen. Volkskrant-redacteur Maarten Keulemans heeft een goed gesprek met hem over over de Groenlandse...

Ondertussen in de kosmos  /  25-10-2021

Wonen we in de toekomst in drijvende huizen? Of verlaten we Nederland helemaal? Milieuwetenschapper en expert op het gebied van watermanagement en klimaatverandering Marjolijn Haasnoot doet onderzoek naar de gevolgen van de stijgende zeespiegel. In deze extra aflevering van onze wetenschapspodcast,...

Ondertussen in de kosmos  /  20-10-2021

Voor een stuk ruimtesteen hoef je allang niet meer naar de ruimte. Je kunt ze gewoon kopen, op internetveilingen. Hoewel de gramprijs voor die kosmisch hebbedingetjes oploopt tot vele malen die van goud, besloot wetenschapsredacteur George van Hal toch zes (kleintjes) te kopen. Maar: zijn ze ook éc...

Ondertussen in de kosmos  /  13-10-2021

Ondertussen in het klimaat: In deze extra afleveringen spreekt Maarten Keulemans met wetenschappers in aanloop naar de klimaattop in Glasgow. Dat de mens voor 100% verantwoordelijk is voor de opwarming van de aarde staat inmiddels wel vast. De uitstoot van CO2 is in de gehele geschiedenis van de aar...

Ondertussen in de kosmos  /  06-10-2021

Ondertussen in het klimaat: in deze extra afleveringen spreekt Maarten Keulemans met wetenschappers in aanloop naar de klimaattop in Glasgow. Dat de mens voor 100% in de klimaatverandering inmiddels wel vast. KNMI-wetenschapper Geert Jan van Oldenborgh probeert al jaren de stuwende hand van de opwar...

Ondertussen in de kosmos  /  24-09-2021

Kunnen we iets van de coronacrisis leren om die andere grote mondiale crisis, de opwarmende aarde, beter aan te pakken? Jazeker! Virologen en klimaatonderzoekers zien tal van parallellen. Over waarschuwende wetenschappers, politici die niet verder kijken dan de volgende verkiezingen, en wat er ineen...

Ondertussen in de kosmos  /  10-09-2021

Schone energie in oneindige hoeveelheden, waarvan de grondstoffen overal te vinden zijn. Dat is de belofte van de thoriumreactor. China gaat er nu een bouwen. Hoogste tijd om deze energiebron onder de loep te nemen. Presentatie: Tonie MuddeGasten: Bard van de Weijer en George van HalEindredactie en...

Ondertussen in de kosmos  /  26-08-2021

Zelfs in Israël, koploper met vaccineren, stromen de ziekenhuizen weer vol met covidpatienten. En landen als Australië en Nieuw-Zeeland zijn weer in lange lockdowns om hun ‘zero-covid’ strategie te kunnen volhouden met de superbesmettelijke deltavariant. Wat voor coronaherfst komt er op ons af...

Ondertussen in de kosmos  /  16-07-2021

Van dodelijke hitte en bosbranden in Canada en de Verenigde Staten tot extreme regenval in Limburg: de gevolgen van klimaatverandering worden steeds vaker voelbaar. Wordt het niet eens tijd om echt in de crisisstand te gaan staan voordat het nog erger wordt? Gewoon, hup, met Nederland binnen 9 jaar...

Ondertussen in de kosmos  /  07-07-2021

Opvallend veel diersoorten hebben een gevoel voor humor, blijkt uit recent onderzoek. In gesprek met Mariska Kret van de Universiteit Leiden, expert op het gebied van emoties bij mens en dier. Maarten Keulemans ondertussen heeft sinds kort een kitten in huis en vraagt zich af of die ook al kan lache...

Ondertussen in de kosmos  /  25-06-2021

Waarom bemoeit het Trump-kamp zich met een wetenschappelijke strijd? En in wat voor wereld leven we als factcheckers van onderzoeksresultaten worden bedreigd en tot in de rechtszaal vervolgd? George van Hal zocht het uit. In deze aflevering praat hij er over met Tonie Mudde en Maarten Keulemans. Ook...

Ondertussen in de kosmos  /  15-06-2021

De theorie dat het coronavirus niet van een dier komt maar is ontsnapt uit het virologisch laboratorium in Wuhan, zingt weer rond. Zijn er dan nieuwe aanwijzingen? Het lab staat hemelsbreed wel heel dicht bij de markt waar het virus voor het eerst werd ontdekt. En wat dacht je van de vleermuizenpoep...

Ondertussen in de kosmos  /  04-06-2021

Over het bestaan van ufo’s wordt altijd wat spottend gedaan. Maar het is niet langer het exclusieve terrein van complotdenkers en alienfans. Deze maand maakt de Amerikaanse overheid de resultaten bekend van een grootschalig onderzoek naar de onverklaarde verschijnselen. Wat mogen we verwachten van...

Ondertussen in de kosmos  /  28-05-2021

Maarten Keulemans (1968) krijgt het Janssen-vaccin en heeft er zin in. Waarom gaat het vaccineren nu opeens zo snel? Tonie Mudde praat met Maarten en de andere coronaspecialist van de Volkskrant, Michiel van der Geest, over de verdienmodellen van farmaceuten, het vrijgeven van patenten en de honderd...

Ondertussen in de kosmos  /  14-05-2021

Behalve een nieuw wagentje  - zo groot als een Fiat Punto - vliegt er nu zelfs een helikopter op Mars. Wat gaan die allemaal ontdekken? En waarom is juist Mars zo fascinerend voor wetenschappers? Ontdek het met George van Hal, ruimtevaartspecialist bij de Volkskrant, en Inge Loes ten Kate, astrobio...

Ondertussen in de kosmos  /  29-04-2021

Waarom is stikstof slecht voor de natuur? Hoe is de 'stikstofcrisis' ooit begonnen en waarom hebben andere landen er minder last van? Wat zijn de beste oplossingen om uit de stikstofcrisis te komen? Wat kan ik zélf doen om de natuur te helpen? Antwoorden op deze en vele andere stikstofvragen, en da...

Ondertussen in de kosmos  /  15-04-2021

Na alle inentingen, dán is het toch wel klaar met de pandemie? Of gaat de strijd met het virus daarna nog jarenlang door? We bespreken verschillende scenario's met Mariet Feltkamp (klinisch viroloog LUMC) en met dé coronawetenschapsjournalist van Nederland, Maarten Keulemans.See omnystudio.com/lis...