Over taal gesproken

Maatschappij & Cultuur | 21 afleveringen
Over taal gesproken is dé podcast over het Nederlands. In elke aflevering spreken we een deskundige over de Nederlandse taal. Bijvoorbeeld over dialecten, over het belang van vaktaal of over het ontstaan van nieuwe woorden. Ook onderwerpen als taaltechnologie, inclusieve taal en het Nederlands in België komen aan bod. Over taal gesproken is een samenwerking van het Instituut voor de Nederlandse Taal (https://www.ivdnt.org) en het Genootschap Onze Taal (https://onzetaal.nl). Presentatie: Laura van Eerten en Raymond Noë. Concept & productie: Laura van Eerten. Muziek: Michel van der Zanden. Logo: Matthijs Sluiter (Studio Het Mes). Reageren? Mail naar: overtaalgesproken@gmail.com.
Waterige compromissen — en andere taal van de politiek
LuisterOver taal gesproken / 10-11-2023
Hoe zetten politici taal in om hun publiek te overtuigen? In de aanloop naar de komende verkiezingen praten we erover met deskundige Robbert Wigt, auteur van een boek over de debatvaardigheden van Mark Rutte. Een gesprek over hoe je als politicus het debat naar je hand kunt zetten, over het belang v...
Hoe vangen we geur in woorden? Een gesprek met Caro Verbeek
LuisterOver taal gesproken / 23-10-2023
Waarom is het zo lastig om geuren goed te omschrijven? Hadden we vroeger meer woorden voor geur? Kun je met meer geurwoorden beter over geur praten? En hoe belangrijk is het om over geur te (kunnen) praten? We spreken erover met kunst- en geurhistorica Caro Verbeek. Een odoresk gesprek over geurwoor...
Grammatica en gevoel. Een gesprek met Ronny Boogaart
LuisterOver taal gesproken / 02-10-2023
Hoe druk je een gevoel uit in taal? Dat kan met je intonatie ('Zie ik daar nou een béér?) of met je woordkeus ('Shit!'), maar het kan ook door een bepaalde zinsconstructie te gebruiken, zoals 'Wat zit je nou te lachen ...?' of 'Al dat gezeur!' Het opvallende is d...
Swipen voor een kwarrel: de taal van online dating
LuisterOver taal gesproken / 18-07-2023
Sinds we online daten (sinds bijna dertig jaar alweer) is het Nederlands verrijkt met woorden als swipen, ghosten, gaslighten, wokefishen, benchen, doordaten, prela, ignorela, appaire, bambiseks, poema, fuckboy, beer, sugardaddy en nog vele, vele andere. We spreken erover met Milou Andree, poema en...
Smous en het n-woord: taalhistoricus Ewoud Sanders over het schrappen van beledigende woorden
LuisterOver taal gesproken / 03-07-2023
Moet je het n-woord en woorden als smous uit het woordenboek schrappen? En uit historische uitgaven? En uit ons dagelijks taalgebruik? We praten erover met taalhistoricus Ewoud Sanders, die onlangs het boek Het n-woord publiceerde, over de geschiedenis van deze beladen term. En we spreken met Peggy...
Meertaligheid — goed voor je brein en goed voor de samenleving
LuisterOver taal gesproken / 24-04-2023
Op school, op werk, op straat en soms ook thuis: ons leven wordt steeds meertaliger. Wat zijn daarvan de gevolgen? Raken we in de war van al die talen, of is het juist goed voor ons? Goed voor ons brein, goed voor de economie, goed voor de samenleving? We spreken erover met taalkundige Anne-Mieke Th...
ChatGPT: een hallucinerende babbelaar
LuisterOver taal gesproken / 27-03-2023
Opeens was het er, en nu al niet meer weg te denken: ChatGPT, een geavanceerde chatbot die alles lijkt te kunnen als het om schrijven en vertalen gaat. In deze aflevering spreken we drie deskundigen over wat ChatGPT allemaal kan, wat het (nog) niet kan, en wat het nog gaat kunnen. En we vroegen hen...
Wat zegt je naam over jou?
LuisterOver taal gesproken / 27-02-2023
Wat zegt je naam over jou? Eigenlijk niet zo veel, maar des te meer over je ouders — aldus naamkundige en voornamenexpert Gerrit Bloothooft. We spraken hem over het verschil tussen traditionele en modenamen, over hoe belangrijk vernoeming nog is, over voornamen als middel om je te onderscheiden, e...
De groetende koe: Leonie Cornips over de 'animal turn' in de taalkunde
LuisterOver taal gesproken / 22-12-2022
Onderzoek naar dierentaal: lange tijd een no-go in de taalkunde, maar langzaam lijkt daar nu verandering in te komen. In deze aflevering spreken we Leonie Cornips, van huis uit taalkundige en sociolinguïst. Ze verdiende haar sporen in de taalkunde met onderzoek naar vormen van nieuw Nederlands, taa...
Hoe intelligent is Google Translate nu echt?
LuisterOver taal gesproken / 21-11-2022
Een vraag die ons al vanaf het begin van het computertijdperk bezighoudt: 'Gaat de computer ooit taal gebruiken zoals mensen dat doen?' Spreken, schrijven, vertalen? In deze aflevering spreken we taaltechnoloog Vincent Vandeghinste over hoe het automatisch vertalen ('machine translati...
Wit, woke en het n-woord. Een gesprek met Sibo Kanobana over taal en inclusiviteit
LuisterOver taal gesproken / 05-09-2022
Over taal gesproken is terug! In deze eerste aflevering van het tweede seizoen praten we met Sibo Kanobana, taalkundige aan de universiteit van Gent, over inclusieve taal, oftewel taal die niemand buitensluit. Dat is een onderwerp dat nogal leeft de laatste tijd, maar het is ook een nogal veelomvatt...
Het taaljaar 2021
LuisterOver taal gesproken / 21-12-2021
In deze laatste aflevering van het eerste seizoen van 'Over taal gesproken' blikken we terug op het afgelopen taaljaar. We doen dat met Erik Dams en Marc van Oostendorp, samen de redactie van de nieuwsbrief Taalpost. We hebben het over hoe talen elkaar beïnvloeden (de belangrijkste rede...
Bonus: exclusief reisadvies van Taalpost
LuisterOver taal gesproken / 21-12-2021
In deze bonusaflevering van 'Over taal gesproken' bij 'Het taaljaar 2021' geeft Taalpostbode Erik Dams exclusief reisadvies voor wie komende periode graag de deur uit wil in Nederland en België. Maak bijvoorbeeld een muurgedichtenwandeling in Leiden, volg de rare straatnamenrout...
Thiu werilt is hiera vilo hardo! Hoe klonk het vroegste Nederlands?
LuisterOver taal gesproken / 29-11-2021
Willikumo ana Rottaa! - zo werd je begroet als je in het jaar 1000 de nederzetting Rotta bezocht, op de plek waar nu Rotterdam ligt. Hoe we dat weten? Taalwetenschapper Peter-Alexander Kerkhof zocht het uit. We spreken met hem over hoe je de uitspraak van oude talen reconstrueert, zoals de taal van...
Over vaktaal en terminologie — maar géén jargon!
LuisterOver taal gesproken / 25-10-2021
Terminologie oftewel vaktaal is het onderwerp van de zesde aflevering van 'Over taal gesproken'. We spreken met Frieda Steurs, directeur van het Instituut voor de Nederlandse Taal én hoogleraar terminologieleer en vertaaltechnologie aan de KU Leuven. Een gesprek over de taal van artsen...
Veerkracht, hoop en vertrouwen: de taal van de derde week van september
LuisterOver taal gesproken / 15-09-2021
In de vijfde aflevering van 'Over taal gesproken' fileert hoogleraar Jaap de Jong twee retorisch interessante gebeurtenissen: de Troonrede en de (meteen daaropvolgende) Algemene Beschouwingen. De Jong volgt beide evenementen al jaren van nabij, en weet dus alles over het statige taalgebr...
Grammatica is leuker als je denkt
LuisterOver taal gesproken / 30-08-2021
De vierde aflevering van 'Over taal gesproken' gaat over grammatica — en grammatica is boeiender dan je zou denken. Maar wat is grammatica eigenlijk, en wat is er dan zo boeiend aan? We spreken erover met Onze Taal-redacteur Peter-Arno Coppen, in het dagelijks leven hoogleraar vakdidacti...
Uuzeke, de Gruffalo en het ‘vijf voor twaalf’-effect: de staat van het dialect
LuisterOver taal gesproken / 26-07-2021
De derde aflevering van 'Over taal gesproken' gaat over dialect en streektaal. Hoe staat er daar eigenlijk mee? Hoeveel dialect is er nog over, en wat is de status ervan? We praten met streektaaldeskundige Veronique De Tier van de Stichting Nederlandse Dialecten, samensteller van het pas v...
Smombie, hen/die/(zh)ij en de havermelkelite: nieuwe woorden als spiegel van de samenleving
LuisterOver taal gesproken / 28-06-2021
De tweede aflevering van 'Over taal gesproken' gaat over neologismen — oftewel nieuwe woorden. Hoe, wanneer en waarom ontstaan ze, en wat voor soorten nieuwe woorden zijn er? We praten erover met Vivien Waszink van het Instituut voor de Nederlandse Taal. Zij is redacteur van het Algemeen...
Over gij, relaxen en de vrijdagmiddagborrel: het Nederlands in België en Nederland
LuisterOver taal gesproken / 31-05-2021
In deze eerste aflevering spreken we Miet Ooms over de verschillen tussen de Nederlandse taal in België en het Nederlands in Nederland. Miet Ooms is vertaler en werkt voor opdrachtgevers in beide landen. Ze is auteur van het boek 'Buurtaal. Praktische gids voor het Nederlands in België en Ned...
Trailer: Over taal gesproken
LuisterOver taal gesproken / 03-05-2021
Over taal gesproken: dé podcast over het Nederlands. In deze podcast spreken we elke maand een deskundige over de Nederlandse taal. Bijvoorbeeld over dialecten, over het belang van vaktaal of over het ontstaan van nieuwe woorden. Ook onderwerpen als vergeten woorden, duidelijke taal en het Nederlan...