Stuurloos
Nieuws & Politiek | 31 afleveringen
Hoe kan Nederland beter worden bestuurd? Kustaw Bessems praat met gasten die het niet bij klagen laten, maar ideeën hebben over hoe het wel moet met onze democratie. Hoe zorgen we dat iedereen gehoord wordt? Hoe voorkomen we dat we van schandaal naar schandaal rennen? En hoe krijgen we de beste leiders op de belangrijkste plekken?
De overheid moet dingen mis durven laten gaan
LuisterStuurloos / 14-05-2024
Geert Schmitz merkte dat de overheid door geld uit te delen gemeenschappen stuk maakt. In zijn gemeente, het Limburgse Peel en Maas, vragen ze elf kerkdorpen om zichzelf zo veel mogelijk te besturen. Schmitz was lang strateeg van de gemeente en is een van de geestelijk vaders van deze ‘zelfsturing...
Gemeenschappen kunnen veel meer zelf en de overheid zit in de weg
LuisterStuurloos / 27-02-2024
Floor Ziegler en Teun Gautier weten dat Nederland gelukkiger zou zijn en beter zou functioneren wanneer gemeenschappen de kans krijgen om nog veel meer zelf te doen. Nu al helpen gewone mensen in dorpen en steden huizen van het gas af, organiseren zij zorg, leggen ze parken aan en wat al niet. Wat z...
Hoe moet je vechten voor de democratie?
LuisterStuurloos / 26-12-2023
Historicus en schrijver Ewoud Kieft bespreekt aan de hand van de PVV-verkiezingswinst en de Rutte-jaren hoe de democratie is uitgehold en wat er nu dreigt, maar ook: waar zijn laatste hoop zit. Kieft, die zich onder meer specialiseerde in het oorlogsenthousiasme van begin twintigste eeuw en in Hi...
Bevrijd vakmensen uit de klauwen van de bureaucratie
LuisterStuurloos / 12-12-2023
Arre Zuurmond snapt wel dat de overheid mensen tot razernij kan drijven. Dat begreep hij al toen hij eerder acht jaar ombudsman was van de stad Amsterdam en nog steeds na twee jaar als regeringscommissaris met als opdracht de informatiehuishouding van alle publieke diensten op orde te brengen. Of he...
Je kunt niet steeds hetzelfde doen en een betere uitkomst verwachten
LuisterStuurloos / 15-11-2023
Hoe kan het dat we steeds maar weer hetzelfde proberen, ook al levert het niet het gewenste resultaat op? Dat vroeg Sharon Stellaard zich af die twintig jaar in de jeugdzorg werkte, van crisisopvang tot beleid. Ze besloot erop te promoveren en kwam tot een ontluisterende conclusie, vertelt ze aan Ku...
Journalisten, vertel het hele verhaal en dien geen brokjes op
LuisterStuurloos / 24-10-2023
Maken journalisten hun rol wel waar als waakhond van de democratie? Politiek filosoof en hoofdredacteur van onderzoeksplatform Investico Thomas Muntz wil meer ‘verantwoordingsjournalistiek’ zien en minder ‘toegangsjournalistiek, vertelt hij aan Kustaw Bessems’. Hij is zich ervan bewust dat m...
Er gaat ook veel goed bij de overheid (maar het kan beter)
LuisterStuurloos / 19-09-2023
Paul ‘t Hart, die al 40 jaar het openbaar bestuur onderzoekt en ambtenaren adviseert, vindt dat dit ook wel eens gezegd mag worden: in Nederland gaat het overgrote deel van wat het openbaar bestuur moet doen ‘redelijk tot zeer goed’. Dat wil niet zeggen dat deze hoogleraar niks te wensen over...
Kijken onder de motorkap van de democratie met minister Bruins Slot
LuisterStuurloos / 01-09-2023
Het kabinet mag dan gevallen zijn, minister Hanke Bruins Slot wil verder met haar plannen om het bestuur te versterken. De CDA’er gaat over veel thema’s die in Stuurloos aan de orde komen en laat zich onder meer inspireren door haar periode als pelotonscommandant in het leger. Daar is duidelijk...
De belangrijkste lessen uit Stuurloos tot nu toe
LuisterStuurloos / 17-07-2023
In deze speciale zomeraflevering vertelt Kustaw Bessems wat voorlopig de belangrijkste antwoorden zijn op de vraag: hoe krijgen wij als Nederlanders een beter bestuur? Dat doet hij aan de hand van de interviews tot nu toe. Na de zomer is Stuurloos weer terug met een nieuwe gast vol nieuwe ideeën. P...
We moeten ons ontworstelen aan de miljardenindustrie van consultants
LuisterStuurloos / 31-05-2023
Overheden hebben zich overgeleverd aan de miljardenindustrie van consultants. Daardoor is essentiële kennis en ervaring weggelekt en zijn we niet goed opgewassen tegen de grote opgaven van onze tijd. Intussen is vaak onduidelijk wat die consultants voor al dat geld nu eigenlijk doen of is hun rol z...
Dominee Jan Veldhuizen vocht voor de waardigheid van mensen en won
LuisterStuurloos / 25-04-2023
In deze aflevering een hoopgevend verhaal van een niet-alledaagse dominee. Jan Veldhuizen had door dat in de gemeente Enschede mensen die thuis zorg nodig hebben en mensen in de bijstand niet kregen waar ze recht op hadden. Samen met andere vrijwilligers bracht de voormalige manager bij een multinat...
Waarom lopen IT-projecten bij de overheid zo vaak uit de klauwen?
LuisterStuurloos / 21-03-2023
Hoe kunnen computersystemen zo verouderd raken dat zoiets basaals als belasting innen op losse schroeven staat? En waarom gaat er überhaupt zoveel mis met IT-projecten bij de overheid? Cokky Hilhorst zette het onafhankelijk bureau op dat plannen toetst om zulke drama’s te helpen voorkomen. Dat de...
De ambtenaar die al vroeg alarm sloeg in het toeslagenschandaal
LuisterStuurloos / 21-02-2023
Sandra Palmen was de hoogste juridisch adviseur bij de afdeling toeslagen van de belastingdienst, de afdeling die duizenden gezinnen in de ellende stortte. Zij sloeg al in 2017 alarm, maar er werd niet naar haar geluisterd. Ze werd op een zijspoor gezet en haar advies bleef jaren verborgen voor de b...
Laat sterven niet iets worden dat we óók al goed moeten doen
LuisterStuurloos / 24-01-2023
Aan Kustaw Bessems vertelt dichter Lieke Marsman dat ze de onbegrijpelijke taal van politiek en bestuur ziet als teken van onmacht en ze analyseert hoe het kabinet de bevolking onnodig van zich heeft vervreemd. Marsman betoogt - mede op grond van haar eigen ervaring - dat het zorgstelsel is afgedrev...
Wie problemen probeert te fiksen, snapt ze beter
LuisterStuurloos / 10-01-2023
Door problemen van mensen op te lossen leert ‘actieonderzoeker’ Albert Jan Kruiter veel meer dan wetenschappers die afstand houden, vertelt hij aan Kustaw Bessems. Zoals mensen die zorg nodig hebben of in de schulden zitten, die geen huis hebben of verslaafd zijn. Ze hebben te maken met een kluw...
Nederland moet uit zijn naïeve bubbel komen en veel strategischer denken
LuisterStuurloos / 06-12-2022
Hebben we in Nederland wel door hoe kwetsbaar we zijn door onze afhankelijkheid van andere landen? China en Rusland snapten al lang dat je je de economie, kennis en techniek tot wapen kon maken, terwijl wij daar net als de rest van Europa naïef in zijn geweest, legt filosoof Haroon Sheikh uit aan K...
Tijd om te leren heb je vaak niet, zegt deze topambtenaar
LuisterStuurloos / 20-11-2022
Topambtenaren geven zelden interviews, dat laten ze aan hun politieke bazen. Abigail Norville, op een na hoogste ambtenaar op het ministerie van Volksgezondheid, doet dat wel. Aan Kustaw Bessems vertelt ze hoe zij als zwarte vrouw door extra hoepels heeft moeten springen en hoe ze probeert jongeren...
Thuis mag je een pervers mens zijn, maar buiten ben je burger
LuisterStuurloos / 16-10-2022
Weinigen kunnen met zoveel liefde spreken over de rechtsstaat als rechtsfilosoof Dorien Pessers. Eigenlijk wil ze sinds haar pensioen niet meer meedoen aan het publieke debat, maar voor Stuurloos maakt ze een uitzondering. Met Kustaw Bessems bespreekt ze hoe belangrijk het is om af te wijken van...
De boze burger op het platteland werd vergeten
LuisterStuurloos / 01-10-2022
Al voordat boeren woedend bij een minister voor de deur stonden en toen Caroline van der Plas nog niet aan talkshowtafels zat, waarschuwde hoogleraar Caspar van den Berg al voor de kloof tussen stad en platteland. Aan Kustaw Bessems legt hij uit dat het bestuur zich heeft blindgestaard op de boze bu...
Met kunstmatige intelligentie kun je ook iets goeds doen
LuisterStuurloos / 11-09-2022
Je kunt al snel denken dat kunstmatige intelligentie alleen maar iets is om voor op te passen. Een machtig wapen in handen van de overheid of van techbedrijven die zich schuldig maken aan privacyschending, discriminatie of onterechte straffen. Maar we kunnen met algoritmen juist problemen oplossen e...
Uitvoerders, heb eens wat meer lef en eis je plek op
LuisterStuurloos / 17-07-2022
Politici en beleidsmakers houden niet genoeg rekening met de praktijk, hoor je vaak. Ziekenhuisbaas Pier Eringa is van die praktijk en vindt dat uitvoerders dit over zichzelf afroepen door zich veel te gedeisd te houden. Eringa, eerder onder meer korpschef en directeur van spoorbeheerder Prorail...
Bestaanszekerheid zou niet links of rechts moeten zijn
LuisterStuurloos / 24-06-2022
Pieter Omtzigt speelt een belangrijke rol in de discussie over beter bestuur. Aan Kustaw Bessems legt hij uit dat burgers het direct merken als de Kamer geen goede informatie krijgt. Of ze nu slachtoffer zijn in het toeslagenschandaal, in een verpleeghuis wonen of proberen rond te komen van een laag...
Waarom je nerdfluisteraars nodig hebt bij de overheid
LuisterStuurloos / 22-05-2022
Waarom is het zo moeilijk voor de overheid om mensen te werven die ergens echt veel vanaf weten? En waarom hebben die experts daar weinig zin in en houden ze het, áls ze eraan beginnen, vaak maar kort uit? Techneut Bert Hubert werkte voor de AIVD, leverde software aan de overheid en houdt daar nu t...
Is de overheid een ontembaar beest?
LuisterStuurloos / 06-05-2022
Bijna nooit wordt aan slachtoffers van overheidsfalen gevraagd wat ze eigenlijk nodig hebben, ziet Nationale Ombudsman Reinier van Zutphen. Dat zou hen meer recht doen en kunnen zorgen dat herstel eindelijk opschiet in plaats van vast te lopen in procedures. De overheid moet niet afwachten waar een...
Lakse bestuurders maken de samenleving onveilig, vooral voor kwetsbaren
LuisterStuurloos / 24-04-2022
Wanneer leiders tegen burgers zeggen: zoek het allemaal zelf uit, creëren zij een onveilige samenleving waarin ieder zijn eigen werkelijkheid heeft, betoogt socioloog en pedagoog Mieke van Stigt. Ze herkent daarin gedrag uit haar werk over pesten. Sturing is nodig om ook de kwetsbaren te beschermen...
Gevaarlijke combinatie: politici én ambtenaren zonder vakkennis
LuisterStuurloos / 20-03-2022
Als carrièrepolitici kunnen leunen op deskundige ambtenaren, is de schade nog te overzien. Maar wat krijg je als ook de ambtenaren vakkennis missen en bovendien steeds meer met de rug naar de burger gaan staan? Geert-Jan Hamilton, als griffier jarenlang de stille kracht achter de Eerste Kamer, en P...
Hoe 'ons kent ons' Nederland regeert
LuisterStuurloos / 03-03-2022
In Nederland maken gesloten netwerken de dienst uit, vertelt Willeke Slingerland aan Kustaw Bessems. Het zijn te vaak dezelfde mensen die belangrijke posities krijgen en die hebben niet goed door wat hun beleid voor gevolgen heeft. Slingerland is jurist, filosoof en docent. Ze heeft zich gespecialis...
De bestuurlijke kilte van Nederland
LuisterStuurloos / 19-01-2022
Om beter te begrijpen wat er misgaat in de behandeling van burgers door de overheid, kunnen we leren van de geschiedenis, denkt radiomaker en historicus Michal Citroen. Met Kustaw Bessems praat zij over haar levenswerk: het onderzoek naar de opvang van joodse slachtoffers na de Tweede Wereldoorlog....
Kies geen leiders meer die doen of ze alles weten
LuisterStuurloos / 23-12-2021
Waarom maken leiders zo vaak dezelfde fouten, van jouw afdelingschef tot de minister-president? Omdat ze niet op zoek gaan naar hun eigen ongelijk, legt econoom Marilieke Engbers uit, die tientallen keren als vlieg op de muur meeluisterde aan de top van bestuurlijk Nederland. Met Kustaw Bessems spre...
De Kamer, dat zijn wij: informeer ons eerst maar eens over de problemen in plaats van over plannen
LuisterStuurloos / 24-11-2021
Wim Voermans roert zich als hoogleraar staats- en bestuursrecht vol vuur in het debat. Zijn nieuwste boek heet ‘Het land moet bestuurd worden’, naar een uitspraak van onze premier. Kustaw gaat met hem in gesprek. Over de informatieachterstand van de Kamer én van ons als burgers, over de wapens...
Stuurloos, vanaf 24 november
LuisterStuurloos / 23-11-2021
Hoe kan Nederland beter worden bestuurd? Kustaw Bessems praat met gasten die het niet bij klagen laten, maar ideeën hebben over hoe het wel moet met onze democratie. Hoe zorgen we dat iedereen gehoord wordt? Hoe voorkomen we dat we van schandaal naar schandaal rennen? En hoe krijgen we de beste l...