Wetenschap Vandaag | BNR

Het verrassingselement en valse herinneringen

Wetenschap Vandaag | BNR
20-12-2021

Als we ons dingen proberen te herinneren gaat dat nog wel eens mis. We weten nog lang niet alles over het mechanisme daarachter, maar onderzoekers hebben weer een stukje van de puzzel opgelost. 
In een experiment kregen proefpersonen een 70 korte filmpjes van 30 seconden te zien met daarin een afgerond verhaaltje. Dit was het moment waarop de hersenen de herinneringen maakten. Op dag twee werden de proefpersonen onder een MRI-scanner gelegd en kregen ze de filmpjes nog een keer te zien. Ah, dachten de hersenen, dit heb ik eerder gezien. Ik weet precies wat er gaan gebeuren. Maar de helft van de filmpjes werden door de onderzoekers op een cruciaal moment in het verhaal abrupt stopgezet. Verrassing! De hersenen moesten hierdoor schakelen: de wereld is niet zoals in mijn herinneringen en ik moet aanpassingen maken.  
Aan de resultaten van de MRI-scanner konden ze zien dat de activiteiten van de hippocampus op dat moment veranderde. Van ‘alles goed opslaan-modus', switchte het naar ‘edit-modus’. De herinnering werd als het ware opengegooid. Dat is ook een moment waarop het mis kan gaan. Toen op dag drie de proefpersonen werden gevraagd wat ze zich nog konden herinneren van de filmpjes, maakten ze in de filmpjes die waren onderbroken de meeste fouten. Gek genoeg zaten die fouten niet in het herinneren van de verhaallijn, ondanks dat deze was onderbroken. Het waren juist andere details in het verhaaltje die niet meer klopten. Alsof de hele herinnering door elkaar was geschud.  
Wat kunnen we hier nou mee? Volgens de onderzoekers is deze kennis over het verrassingselement interessant op verschillende manieren. In het onderwijs zou je het kunnen gebruiken om herinneringen op een juiste manier te wijzigen. Leren van je fouten door de feedback heel verrassend te maken bijvoorbeeld. Bij een verhoor of een getuigenverklaring wil je juist oppassen met het verrassingselement. Onderbreken en nieuwe informatie toevoegen terwijl iemand zich iets belangrijks probeert te herinneren zou de herinnering juist kunnen verstoren. Verrassing als tool voor het opengooien van herinneringen dus.  
In deze audio hoor je onderzoeker Allie Sinclair van Duke University. De paper vind je hier: Prediction errors disrupt hippocampal representations and update episodic memories
See omnystudio.com/listener for privacy information.