Wetenschap Vandaag | BNR

Oudste sperma ooit gevonden

Wetenschap Vandaag | BNR
16-09-2020

Mede mogelijk gemaakt door: Broadwick

Het gebeurt niet vaak dat fossielen in barnsteen zo goed bewaard blijven. Vaak is bij dit soort diertjes iets als het schild nog intact, maar zijn de ingewanden en andere zachtere delen verloren gegaan. In 150 jaar onderzoek naar fossielen van mosselkreeftjes waren er misschien 20 uitzonderingen. Deze laatste toevoeging is dus op zich al uitzonderlijk omdat ook de ingewanden in goede staat verkeren, maar wat de vondst extra bijzonder maakt is dat er zelfs spermacellen in het voortplantingskanaal van één van de vrouwtjes zijn gevonden.
Extra grote spermacellen Het vinden van de spermacellen, die tot de grotere behoren van het dierenrijk (de fruitvlieg wint met een lengte van 5.8 centimeter), laat zien dat er evolutionair gezien weinig is veranderd voor deze beestjes als het op voorplanting aankomt. Je zou denken: grote spermacellen, dat is niet voordelig. Het kost namelijk veel meer moeite: het uitzonderlijk grote sperma vraagt om grote ingewanden om ze te verplaatsen en de voortplanting zelf duurt ook nog eens veel langer. Toch laat deze fossiel zien dat de spermacellen van dit diertje er 100 miljoen jaar geleden net zo uitzagen als nu en dat deze tactiek dus blijkbaar genoeg opleverde om de tand des tijds te doorstaan.
Politieke onrust rond barnsteenfossielen Helaas is het vinden van fossielen in barnsteen niet alleen maar goed nieuws. Barnsteen wordt voornamelijk gewonnen voor het maken van sieraden, waarbij af en toe een fossiel wordt gevonden. Op sommige plekken ter wereld gebeurt het opgraven van barnsteen echter onder erbarmelijke omstandigheden, waarbij de mijnwerkers grote sommen geld moeten betalen aan vaak criminele organisaties om op extreem gevaarlijke plekken te mogen werken. In enkele landen is de onrust zo groot op het moment dat onderzoekers wetenschapsbladen hebben opgeroepen om geen artikelen meer te publiceren waarin barnsteenfossielen uit die regio's zijn gebruikt. Het stuk barnsteen uit het onderzoek naar spermacellen is volgens de betrokken onderzoekers gevonden in een periode waarin de situatie minder alarmerend was. Ze laten weten zich bewust te zijn van de huidige problematiek.
In deze audio hoor je geobioloog Renate Matzke-Karasz van de Ludwig-Maximilians-Universitaet in München. De volledige paper is hier terug te vinden: Exceptional preservation of reproductive organs and giant sperm in Cretaceous ostracods.
See omnystudio.com/listener for privacy information.